fot. mat. organizatora

12 stycznia już po raz 28. wręczymy nagrody kulturalne tygodnika POLITYKA, jedne z najważniejszych i najbardziej prestiżowych nagród w świecie kultury w Polsce – Paszporty POLITYKI.

Są to najbardziej niezwykłe Paszporty w historii tej nagrody. Większość zaplanowanych na 2020 rok wydarzeń kulturalnychodwołano, przesunięto, a w najlepszym razie przeniesiono do sieci. Ucierpieli wszyscy zatrudnieni w tej branży ludzie. Najbardziej – ci najmniej widoczni. Wśród artystów szczególnie mocno dotknięci zostali debiutanci wchodzący do rywalizacji o uwagę w potrzaskanym sezonie oraz ci, którzy są w najlepszym momencie swojej kariery, a ich najwybitniejsze osiągnięcia trafiają do zamrażarki albo prezentowane są na sali z ograniczoną widownią. Jednak to, jak poradziła sobie kultura w stanie klęski, zasługuje na osobną nagrodę.

Widząc, w jak dramatycznej sytuacji są twórcy kultury, postanowiliśmy podwyższyć finansowy wymiar naszej nagrody i po raz pierwszy w historii przyznać paszportowe „diety” nie tylko nagrodzonym, ale też nominowanym we wszystkich kategoriach. Stało się to możliwe dzięki wsparciu i hojności naszych partnerów. Po tym ciężkim okresie Paszport POLITYKI będzie ponownie symboliczną przepustką – tym razem do normalności.

W pierwszym etapie eliminacji niezależni krytycy z różnych redakcji i instytucji kultury zgłosili najciekawsze osobowości minionego roku w 7 kategoriach: film, literatura, teatr, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna i kultura cyfrowa. Nazwiska tych młodych artystów i twórców nominowanych do Paszportów POLITYKI 2020 zostaną opublikowane jutro, 9 grudnia 2020 roku, w najnowszym wydaniu tygodnika POLITYKA (nr 50). W kolejnym etapie Kapituła składająca się z dziennikarzy tygodnika POLITYKA wyłoni tegorocznych laureatów. Jak co roku POLITYKA przyzna tytuł Kreatora Kultury, a także ogłosi wyjątkową Nagrodę Specjalną Kultura Zdalna 2020.

Nazwiska laureatów poznamy 12 stycznia 2021 roku. Wręczenie nagród ze względów bezpieczeństwa odbędzie się bez udziału publiczności i mediów. Będzie transmitowane przez telewizję TVN, początek o godz. 20.15. Mediom zapewnimy dostęp do materiałów o nominowanych i laureatach na platformie paszportypolityki.pl.

Zapraszamy do oglądania, a przedtem do zapoznania się z sylwetkami nominowanych do tegorocznych Paszportów POLITYKI!

Nasza nagroda doczekała się też profilu na Facebooku. Łączy nas Kultura, liczymy, że będziecie tam z nami: www.facebook.com/paszportypolityki

KRÓTKA HISTORIA PASZPORTÓW POLITYKI 2020

Paszporty POLITYKI to nagroda przyznawana przez tygodnik POLITYKA od 1993 r. Wymyślił ją wieloletni szef działu kultury Zdzisław Pietrasik. Od 28 lat wręczana jest każdego roku młodym twórcom i artystom za wybitne osiągnięcia artystyczne. Twórcy nagradzani są w następujących kategoriach: film, teatr, literatura, sztuki wizualne, muzyka poważna, muzyka popularna oraz, od 2016 r., kultura cyfrowa. Od 2002 r. przyznawana jest także nagroda specjalna dla Kreatora Kultury. To wyróżnienie otrzymują osoby lub instytucje, które w sposób szczególny i niestandardowy przyczyniają się do krzewienia kultury polskiej w kraju i na świecie.

Przez 27 lat istnienia nagrody Kapituła Paszportów POLITYKI uhonorowała 168 laureatów, w tym 212 artystów i twórców (licząc zespoły), oraz wyróżniła 22 Kreatorów Kultury. Widoczna jest dominacja stolicy jako miejsca urodzenia i wykształcenia nagrodzonych (ponad 36 proc.). Dla porównania – Gdańsk 11 proc., Kraków 7 proc., Poznań 6 proc., Łódź 4 proc. Warto zauważyć też sporą grupkę zwycięzców urodzonych za granicą, m.in. w Rosji, na Litwie, we Francji czy w Szwajcarii. Paszporty przyznawane są na ogół młodym twórcom między 30. a 40. rokiem życia, ale wśród laureatów zdarzali się też dojrzali artyści – 50‑ i 60-latkowie oraz nastolatkowie. Najniższą średnią wieku odnotowano w kategorii muzyka poważna (29 lat). W ostatnich latach wiek laureatów we wszystkich kategoriach zdecydowanie się wyrównuje (30+).

Kapituła dwa razy przyznała nagrody ex aequo i raz nagrodę specjalną pozaregulaminową, którą uhonorowano Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce. Wielu nagrodzonych w latach 90. to dzisiaj uznani twórcy, którzy wychowali nowe pokolenie artystów nagrodzonych Paszportami POLITYKI już w XXI w.

POZNAJMY NOMINOWANYCH DO PASZPORTÓW POLITYKI 2020

W KATEGORII TEATR:

fot. Leszek Zych / mat. "Polityka"

Maciej Pesta - Aktor, performer, demon monologu. Występował w kieleckim Teatrze im. Żeromskiego i w bydgoskim Teatrze Polskim, a od 2017 r. jest wolnym strzelcem. Najchętniej bierze udział w przedsięwzięciach, w których pasję aktorską może połączyć z zaangażowaniem społecznym. W spektaklu „Rewolucja, której nie było” (wpół)gra z aktorami z zespołem Downa i autyzmem z Teatru 21. Wystąpił w „Familii”, pierwszym polskim serialu podcastowym LGBTQ+. A w „Jedzonku” (Teatr im. Słowackiego w Krakowie), w stroju olbrzymiej truskawki, w porywającym monologu broni godności organizmów GMO i wszelkich bytów niewpisujących się w sztucznie tworzone normy. To jeden z najzabawniejszych i jednocześnie najbardziej emancypacyjnych manifestów aktorskich ostatnich lat.

fot. Leszek Zych / mat. "Polityki"

Jędrzej Piaskowski i Hubert Sulima - Duet reżysersko–dramaturgiczny, który próbuje w polskim teatrze szukać trzeciej drogi, „pomiędzy bezużytecznym konserwatyzmem a hermetyczną nowoczesnością”. Efektem tych poszukiwań są spektakle „Jezus” (Nowy Teatr w Warszawie) i „Nad Niemnem. Obrazy z czasów pozytywizmu” (Teatr im. Osterwy w Lublinie). Pierwszy to pełna ewangelicznej miłości teatralna przypowieść, w której znalazło się miejsce m.in. dla Katarzyny Kozyry, Kosmity i dla tańca wolnej krowy. Drugi zaś to lekko pastiszowa, ale wierna i żywa adaptacja szkolnej lektury, z wezwaniem do narodowego pojednania. Krytycy chwalą duet za poszukiwanie nowego języka, który ma łączyć, a nie dzielić, oraz za bijącą z ich spektakli czułość – wobec bohaterów, aktorów i widzów.

fot. Leszek Zych / mat. "Polityki"

Teatr 21- Jego aktorami są osoby z zespołem Downa i autyzmem. Bazując na własnych doświadczeniach, poddają krytycznej analizie status prawny i społeczny osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Unikatowym treściom towarzyszy równie oryginalna forma, co razem uczyniło z Teatru 21 jedną z najbardziej cenionych grup teatralnych w kraju. Powstała w 2005 r., ma na koncie kilkanaście różnorodnych, nierzadko brawurowych i dowcipnych spektakli, wyreżyserowanych przez swoją założycielkę Justynę Sobczyk i zrealizowanych z różnymi instytucjami i artystami. Od 2020 r. Teatr 21 prowadzi Centrum Sztuki Włączającej – społeczną instytucję kultury poświęconą twórczości artystów z niepełnosprawnościami i włączaniu w pole sztuki, kultury i nauki różnorodnych grup społecznych.

Nominowali: Michał Centkowski („Newsweek”), Jacek Cieślak („Rzeczpospolita”, „Teatr”), Tomasz Domagała (blog Domagała Się Kultury), Łukasz Drewniak (Teatralny.pl), Stanisław Godlewski („Pamiętnik Teatralny”, Dwutygodnik.com), Dariusz Kosiński („Tygodnik Powszechny”, Uniwersytet Jagielloński), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia”, Uniwersytet Jagielloński), Jacek Sieradzki („Dialog”), Joanna Targoń („Gazeta Wyborcza”, „Didaskalia”), Jacek Wakar (PAP).

Ponadto zgłoszeni zostali: Sara Celler-Jezierska (aktorka), Oksana Czerkaszyna (aktorka), Magdalena Drab (aktorka, dramatopisarka, reżyserka), Grupa Artystyczna Teraz Poliż, Anna Gryszkówna (aktorka, reżyserka), Katarzyna Kalwat (reżyserka), Dorota Nawrot (scenografka), Aleksandr Prowaliński (reżyser światła i scenograf), Malina Prześluga (dramatopisarka, dramaturżka), Grzegorz Rdzak (kompozytor), Sonia Roszczuk (aktorka), Radosław Stępień (reżyser), Katarzyna Szyngiera (reżyserka, dramaturżka), Martyna Wawrzyniak (dramaturżka), Dawid Żakowski (aktor, reżyser, pedagog).

W KATEGORII FILM:

Maciej Cuske - Reżyser, scenarzysta, operator, absolwent Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Urodził się w 1972 r. w Bydgoszczy. Jest współautorem dokumentalnego cyklu „Dekalog… po Dekalogu”, inspirowanego serialem Kieślowskiego. Nakręcił odcinek „III. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił” o przygotowaniach do komunii własnego syna. W głośnej „Kuracji” zajmuje się pacjentami jednego z ciechocińskich sanatoriów. W „Antykwariacie” przestrzeń jednego z żoliborskich sklepików z książkami posłużyła mu do opowieści o potrzebie kontaktu z drugim człowiekiem. Nominowany został za realizowany przez sześć lat „Wieloryb z Lorino” o Czukczach na Syberii – realistyczną, a zarazem mitologiczną historię upadku cywilizacji.

Piotr Domalewski - Reżyser, scenarzysta, dramaturg, aktor (rocznik 1983). Pochodzi z Łomży. Ukończył z wyróżnieniem Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie oraz reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zaczynał jako aktor Teatru Wybrzeże, grając m.in. w spektaklach Anny Augustynowicz. Występował na deskach Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu oraz w warszawskim Teatrze Roma. W 2017 r. jego pełnometrażowy debiut reżyserski „Cicha noc” (na podstawie własnego scenariusza) zdobył Złote Lwy na festiwalu w Gdyni, 10 Orłów i był nominowany do Paszportu POLITYKI. „Jak daleko stąd” potwierdza jego autorską oryginalność, wyrażając zbiorowe odczucia Polaków AD 2020.

Jan Holoubek - Reżyser, operator i aktor filmowy. Syn Magdaleny Zawadzkiej i Gustawa Holoubka. Urodził się w 1978 r. w Warszawie, jest absolwentem Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi. Współpracował jako autor zdjęć lub operator kamery przy pełnometrażowych produkcjach fabularnych oraz serialach. Realizuje również reklamy, dokumenty oraz kręci teatry telewizji (m.in. „Król Edyp”, „Śluby panieńskie”, „Posprzątane”). W roli reżysera zadebiutował serialem kryminalnym „Rojst” osadzonym w stanie wojennym. Nominowany film „25 lat niewinności. Sprawa Tomka Komendy” to jego pełnometrażowy debiut reżyserski, który w czasie pandemii stał się największym przebojem kinowym. Zobaczyło go ponad 700 tys. Polaków.

Nominowali: Barbara Hollender („Rzeczpospolita”), Tadeusz Lubelski (Uniwersytet Jagielloński), Łukasz Maciejewski (Szkoła Filmowa w Łodzi, Onet.pl), Jakub Majmurek (Krytyka Polityczna), Michał Oleszczyk (krytyk filmowy i konsultant scenariuszowy; wykładowca Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego i Warszawskiej Szkoły Filmowej), Karolina Pasternak („Newsweek”), Anita Piotrowska („Tygodnik Powszechny”), Tadeusz Sobolewski („Gazeta Wyborcza”), Rafał Syska (Narodowe Centrum Kultury Filmowej, EKRANy), Grażyna Torbicka (niezależna dziennikarka, dyrektorka festiwalu Dwa Brzegi).

Ponadto zgłoszeni zostali: Piotr Adamski (reżyser), Michał Edelman (dokumentalista), Bartosz M. Kowalski (reżyser), Marek Lechki (reżyser), Maciej Musiałowski (aktor), Mateusz Pacewicz (scenarzysta), Natasza Parzymies (reżyserka), Aleksandra Potoczek (dokumentalistka), Zofia Stafiej (aktorka), Piotr Trojan (aktor), Mariusz Wilczyński (reżyser), Mariusz Włodarski (producent), Patryk Vega (reżyser), Łukasz Żal (operator).

W KATEGORII LITERATURA:

Igor Jarek - Znany przede wszystkim jako współautor trzech komiksów: „Słowacki”, „Spodouści” i „Czarna studnia”. Zadebiutował jako poeta tomem wierszy „Różyczka”, wydał też książkę poetycką „Białaczka”. Urodził się w 1989 r. w Katowicach. Nie skończył liceum, przez kilka lat był górnikiem w KWK „Staszic”. Nominowany do Paszportów POLITYKI tom opowiadań „Halny (wyd. Nisza) jest jego debiutem prozatorskim. Opowiadania Igora Jarka rozgrywają się głównie w Nowej Hucie, ale mogłyby dziać się wszędzie w Polsce. Krytycy docenili też słuch języka ulicy, nowohuckich bandytów i nieudaczników. Bohaterowie opowiadań widzą szansę na zmianę swojego życia, ale nie pozwalają im na to cienie przeszłości.

Mira Marcinów - Jest filozofką i doktorem psychologii. Urodziła się w 1985 r. w Szczecinku. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. W 2017 r. ukazał się tom 1. jej „Historii polskiego szaleństwa”. Wcześniej opublikowała „Na krawędzi wolności: szaleństwo jako wybór w filozofii Henryka Struvego” i – wspólnie z Bartłomiejem Dobroczyńskim – „Niezabliźnioną ranę Narcyza: dyptyk o nieświadomości i początkach polskiej psychoanalizy”. Rok temu została finalistką Nagrody Naukowej POLITYKI, a w tym roku otrzymała nominację za swój debiut prozatorski „Bezmatek” (wyd. Czarne), napisaną wyjątkowym, zarazem dzikim i precyzyjnym językiem opowieść o relacji córki i matki.

Patrycja Sikora - Urodziła się w 1989 r. w Wieruszowie, teraz mieszka w Poznaniu. Książka poetycka „Instrukcja dla ludzi nie stąd” (wyd. WBPiCAK) jest jej debiutem. Te wiersze, jak mówiła: „powstawały w palących okolicznościach strajków, marszów, atmosferze wykluczenia, walki o swoje prawa, o widoczność i widzialność”. Jest to poezja katastroficzna w wielu wymiarach lokalnych i globalnych – tak jak w wierszu „the future is darknet”, który kończy się frazą „szczęśliwego nowego głodu, kapitanie planeto”. Ta poezja jest odpowiedzią na rzeczywistość nie do zniesienia, której nie można zaakceptować. Dlatego te wiersze niosą tak wielki ładunek buntu i gniewu.

Nominowali: Piotr Bratkowski („Newsweek”), Paweł Dunin-Wąsowicz („Lampa”), Anna Kałuża (Uniwersytet Śląski), Eliza Kącka (Uniwersytet Warszawski), Piotr Kofta (krytyk literacki), Zofia Król (Dwutygodnik.com), Juliusz Kurkiewicz („Gazeta Wyborcza”, „Książki. Magazyn do czytania”), Paulina Małochleb (Uniwersytet Jagielloński, blog Książki na ostro), Anna Marchewka (literaturoznawczyni i krytyczka), Michał Nogaś („Gazeta Wyborcza”, Radio Książki).

Ponadto zgłoszeni zostali: Katarzyna Boni, Wojciech Chamier-Gliszczyński, Sylwia Chwedorczuk, Anna Dziewit-Meller, Alex Freiheit (członkini nominowanego w kat. Muzyka popularna duetu Siksa), Dorota Kotas, Agnieszka Kłos, Małgorzata Lebda, Aleksandra Lipczak, Stanisław Łubieński, Natalia Malek, Piotr Marecki, Katarzyna Michalczak, Jędrzej Pasierski, Wit Szostak, Wojciech Szot, Maciej Topolski.

W KATEGORII SZTUKI WIZUALNE:

Małgorzata Mirga-Tas - Mówi o sobie, że ma trzy tożsamości: artystki, Polki i Romki. I ta ostatnia, konsekwentnie znajdująca wyraz w jej sztuce, ujmuje widzów swą autentycznością. Urodziła się w 1978 r., ukończyła ASP w Krakowie i po studiach powróciła w rodzinne strony; mieszka w Czarnej Górze, na granicy Spisza i Podhala. Z czasem wypracowała własny, charakterystyczny styl malarski charakteryzujący się bogactwem wyrazistych kolorów, mnogością ornamentów, dekoracyjnością, czerpiącą z etnograficznego dorobku wspólnoty. A równocześnie są to prace niezwykle narracyjne, niemal reporterskie sceny rodzajowe z życia rodziny, sąsiadów, romskich społeczności.

Karol Palczak - Malarz bardzo silnie związany z wsią, a konkretnie ze znajdującą się u progu Bieszczadów liczącą 500 mieszkańców Krzywczą. Urodził się w 1987 r., po studiach na ASP w Krakowie powrócił do rodzinnego domu, gdzie mieszka i tworzy. W 2018 r. otrzymał Grand Prix I Krakowskiego Salonu Sztuki, zaś pod koniec 2019 r. został laureatem Grand Prix najbardziej prestiżowej nagrody malarskiej w Polsce – 44. Biennale Malarstwa „Bielska Jesień”. Krytycy cenią jego sztukę za wysokie walory warsztatowe oraz za umiejętne łączenie współczesnych obrazów prowincji z nastrojem niepokoju i zagrożenia.

Joanna Piotrowska - Posługuje się w swojej sztuce zazwyczaj czarno–białą fotografią. Podejmuje tematykę poczucia zagrożenia we współczesnym świecie, nierówności między płciami, dobrostanu zwierząt, rodzinnych i międzyludzkich relacji opartych na dominacji, przemocy psychicznej i fizycznej. Mimo młodego wieku (urodziła się w 1985 r.) ma już na swym koncie m.in. indywidualną wystawę w londyńskim Tate Britain. Przy tej ostatniej pisano o niej jako „artystce, która będzie kształtować świat sztuki w najbliższych latach”. Prace z jej najważniejszych cykli pokazano na niedawno zakończonej monograficznej wystawie „Zaduch” w warszawskiej Zachęcie.

Nominowali: Jakub Banasiak (Magazyn Szum), Bogusław Deptuła (krytyk niezależny), Rafał Kamecki (Artinfo.pl), Piotr Kosiewski („Tygodnik Powszechny”), Piotr Policht (Culture.pl), Joanna Ruszczyk („Newsweek”), Piotr Rypson (krytyk niezależny), Karol Sienkiewicz („Gazeta Wyborcza”), Anna Theiss (krytyk niezależny), Iwo Zmyślony (krytyk niezależny).

Ponadto zgłoszeni zostali: duet Tatiana Czekalska/Leszek Golec, Jakub Gliński, Ola Jasionowska, Bartosz Kokosiński, Konsorcjum Praktyk Postartystycznych „List”, Dominika Kowynia, Tomasz Kręcicki, Urszula Madera, Cecylia Malik, Gizela Mickiewicz, Małgorzata Pawszak, Anna Siekiera, Jan Simon, Agata Słowak, Irmina Staś, Bartosz Zaskórski, Ada Zielińska.

W KATEGORII MUZYKA POWAŻNA:

Ania Karpowicz - Flecistka i organizatorka. Ur. w 1983 r. w Warszawie, studiowała w Łodzi i Detmold. W latach 1999–2015 nagradzana na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach. W latach 2006–2008 członkini European Union Youth Orchestra. W 2013 r. założyła kooperatywę muzyczną Hashtag Ensemble; zespół występuje na większości festiwali nowej muzyki w Polsce. Inicjowała szereg koncertów i festiwali, w tym WarszeMuzik, w ramach którego na podwórkach kamienic–ostańców getta warszawskiego grane są utwory kameralne kompozytorów – Żydów polskich. Jako solistka w swoim repertuarze kładzie szczególny nacisk na muzykę XX i XXI w. Angażuje się też w promocję twórczości kobiet.

Krystian Lada - Reżyser, dramaturg i librecista, nominowany po raz drugi. Ur. w 1983 r. w Warszawie, studiował w Amsterdamie. W latach 2013–2016 był szefem działu dramaturgii i promocji w brukselskiej operze La Monnaie/De Munt. W 2017 r. założył The Airport Society – stowarzyszenie wędrownych artystów, aktywistów i działaczy społecznych. Zainicjował i kierował forum United States of Opera dla twórców opery współczesnej w Amsterdamie, był pomysłodawcą i koordynatorem programu badawczo–rozwojowego dla artystów Fringe FUEL oraz sekcji „aktywizmu kreatywnego” w ramach Fringe Festival w Amsterdamie. Był koordynatorem Europejskich Dni Opery w Holandii. Reżyserował w Belgii, Polsce (Wrocław, Kraków) i Wiedniu.

Martyna Pastuszka - Skrzypaczka barokowa, również nominowana drugi raz. Ur. w 1980 r. w Rudzie Śląskiej, studiowała w Katowicach. Przez 15 lat grała w zespole Arte dei Suonatori, a także jako kameralistka, solistka lub gościnny koncertmistrz współpracowała z orkiestrami barokowymi w Paryżu, Metz, Strasburgu, Pradze czeskiej, Monachium i Kolonii. Prowadzi klasę skrzypiec barokowych w Katowicach i Brnie. W 2012 r. założyła zespół {oh!} Orkiestra Historyczna, z którym występowała na festiwalach polskich i zagranicznych. Najnowszy jej sukces to występ z operą Leonarda Vinciego „Gismondo re di Polonia” na festiwalu Bayreuth Baroque (wcześniej wykonaną przez tych samych muzyków w Gliwicach, Wiedniu, Moskwie i Warszawie).

Nominowali: Anna S. Dębowska („Gazeta Wyborcza”, „Beethoven Magazine”), Dorota Kozińska (publicystka niezależna), Jacek Hawryluk (Polskie Radio Program II), Jacek Marczyński („Rzeczpospolita”, „Ruch Muzyczny”), Jakub Puchalski (publicysta niezależny), Adam Rozlach (Polskie Radio Program I), Krzysztof Stefański („Ruch Muzyczny”), Jan Topolski („Glissando”), Marlena Wieczorek (meakultura.pl), Kinga A. Wojciechowska („Presto”).

Ponadto zgłoszeni zostali: Tymoteusz Bies (pianista), Robert Bondara (choreograf), Nina Fukuoka (kompozytorka), Hashtag Ensemble, Martyna Kosecka (kompozytorka), Ewa Leszczyńska (sopranistka i pianistka), Rafał Łuc (akordeonista), Szymon Mechliński (baryton), Szymon Nehring (pianista), Piotr Peszat (kompozytor), zespół wokalny ProModern, Teoniki Rożynek (kompozytorka), Natalia Rubiś (sopranistka), Ewa Tracz (sopranistka), Dominik Wania (pianista), Małgorzata Trzaskalik-Wyrwa (organistka), Hubert Zemler (perkusista).

W KATEGORII MUZYKA POPULARNA:

1988 (Przemysław Jankowiak) - Producent muzyczny, związany przede wszystkim ze sceną hiphopową. Ur. w 1988 r., pochodzi ze Szczecina, wcześniej działał pod innym pseudonimem: Etam Etamski. Znany jest dziś przede wszystkim ze współpracy z raperem Robertem Piernikowskim w duecie Syny, z którym nagrał dwa albumy, ale też z działań solowych. Tegoroczną nominację przyniosła mu właśnie solowa epka „Ring the Alarm”, a także nagrana w duecie ze znanym z grupy Molesta raperem Włodim płyta „W/88”. Pierwsza, pełna energii, pokazuje Jankowiaka jako oryginalnego twórcę muzyki elektronicznej, druga dowodzi, że jak mało kto potrafi ten autorski język łączyć ze znajomością rapowej tradycji.

Marek Pędziwiatr - Pianista, producent, raper i didżej. Urodził się w 1987 r., pochodzi ze Świnoujścia, studiował w Katowicach, ale na stałe związał się z Wrocławiem, gdzie powstała formacja Electro–Acoustic Beat Sessions, używająca skrótu EABS. Liderowanie tej grupie, która w roku 2020 opublikowała imponujący album „Discipline of Sun Ra”, po raz drugi już przyniosło mu nominację do Paszportu POLITYKI. Ale wpływ na nią miały również działania Pędziwiatra w kwartecie Błoto, z którym wydał w ostatnich miesiącach aż dwie płyty: „Erozje” i „Kwiatostan”. A przede wszystkim postawa twórcza muzyka, który jak mało kto łączy w Polsce światy jazzu, rapu i elektronicznej muzyki klubowej.

Siksa - Duet określany często jako punkowo–performerski, utworzony w 2014 r. przez wokalistkę, aktorkę i poetkę Alex Freiheit oraz basistę Buriego. Grupę założyli w Toruniu, mieszkają w Gnieźnie, a zagrali wspólnie ponad 250 koncertów w całej Polsce i za granicą. Ich występy to monologi Alex na tle przesterowanej gitary basowej. W interakcji z publicznością nabierają oryginalnych walorów dramatycznych. Nominację przyniósł im najnowszy album „Zemsta na wroga”, jak poprzednie podejmujący tematy seksistowskiej opresji. W proroczo gorącym, prowokującym, niestroniącym od wulgaryzmów stylu konfrontuje perspektywę feministyczną z postawami prawicowego radykalizmu.

Nominowali: Jan Błaszczak (Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, „Przekrój”, „Tygodnik Powszechny”), Tomasz Doksa (Red Bull Muzyka), Marcin Flint (Reślizg), Tomasz Gregorczyk i Janusz Jabłoński (Polskie Radio Dwójka, typują wspólnie), Rafał Księżyk (Dwutygodnik.com), Jacek Skolimowski („Newsweek”), Jędrzej Słodkowski („Gazeta Wyborcza”), Jarek Szubrycht („Gazeta Wyborcza”), Agnieszka Szydłowska (newonce.radio), Hirek Wrona (krytyk niezależny).

Ponadto zgłoszeni zostali: Coals, DJ Eprom, Szymon „Pimpon” Gąsiorek, Ewa Justka, Ralph Kaminski, Kasia Lins, Łona, Mata, Emil Miszk, Nagrobki, Antonina Nowacka, PRO8L3M, Quebonafide, Hania Rani, Rosalie, Stawrogin, Taco Hemingway, Dominik Wania.

W KATEGORII KULTURA CYFROWA:

Marta Malinowska, Jacek Brzeziński, Artur Ganszyniec (Different Tales) - W deklaracji, jaką niesie nazwa studia Different Tales, nie ma cienia przesady. To są rzeczywiście Inne Opowieści. Odmienne formą, jak i intencją, od tradycyjnych gier wideo – to interaktywna proza, ilustrowana statycznymi głównie obrazami, z dźwiękowym pejzażem w tle. Jak znakomite rezultaty można osiągnąć, podążając tą ścieżką, dowodził już debiut studia: „Wanderlust: Travel Stories”, który zaowocował nominacją do Paszportów w roku ubiegłym. Tym razem o nominacji przesądziła opowieść „Werewolf: The Apocalypse – Heart of the Forest”, historia studentki z USA, która przybywa do Puszczy Białowieskiej w poszukiwaniu swoich korzeni.

Szymon Bryła, Radosław Ratusznik (One More Level) - Już pierwszego dnia sprzedaży „Ghostrunner” znalazł tylu nabywców, że zyski ze sprzedaży z nawiązką pokryły koszty produkcji wynoszące 2,5 mln euro. Nic tu nie zależało od przypadku, a droga krakowskiego studia One More Level do sukcesu może posłużyć za wzór. Kluczowe było rozpoznanie trendu, czyli renesansu mody na cyberpunk. Warunkiem sukcesu było też szybkie przygotowanie dopracowanej gry. Ta za sztafażem brutalnej walki wręcz kryje złożone, a przy tym eleganckie zadania z geometrii przestrzennej. Prezentuje się bardzo efektownie, niczym produkcja za znacznie większe pieniądze, zrobiona przez znacznie większy zespół.

Jacek Chojecki, Jacek Dębowski (Ovid Works) - Nominowana w tym roku gra „Metamorphosis” nie jest debiutem warszawskiego studia, ale jest jego sztandarowym projektem. Gra jest luźną adaptacją „Przemiany” Franza Kafki. Oddaje to sposób myślenia Jacka Chojeckiego i Jacka Dębowskiego o tej dziedzinie kultury – w Ovid Works trzymają się poważniejszej tematyki, powołując się na inne literackie inspiracje w grach. Chojecki wywodzi się z branży filmowej, asystował Ryszardowi Bugajskiemu, sam wyreżyserował m.in. dokument „Niedokończona historia, Marzec ‘68”. Od czterech lat zajmuje się grami, dyscypliną równie zespołową – sukcesu „Metamorphosis” nie byłoby bez całego grona zdolnych ludzi pracujących przy produkcji.

Nominowali: Marek Czerniak (Fundacja Indie Games Polska), Anna Desponds (podcast Odbiornik, Fundacja Pełne Zanurzenie), Marzena Falkowska (Altergranie), Mirosław Filiciak (Uniwersytet SWPS, „Pixel”), Maria B. Garda (University of Turku, Polskie Towarzystwo Badania Gier), Adam Mazur (Blokmagazine. com, Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu), Izabela Pogiernicka („CD-Action”, twitch. tv/9kier), Paweł Schreiber (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, „Pixel”), Jerzy Z. Szeja (Polskie Towarzystwo Badania Gier), Michał Radomił Wiśniewski („Pixel”, Dwutygodnik. com).

Ponadto zgłoszeni zostali: 11bit Studios, Atomic Wolf („Liberated”), Dream Adoption Society, Galeria Arsenał w Białymstoku, kuratorki Katarzyna Różniak, Eliza Urwanowicz-Rojecka (wystawa wirtualna „Solidarność i sprawstwo”), Krzysztof Gonciarz, Sebastian Krośkiewicz (Phobia Games, „Carrion”), Panstasz (Paweł Koźmiński, „World of Horror”), Krzysztof Pijarski i Jakub Mikurda (Laboratorium Narracji Wizualnych w łódzkiej Filmówce), PlayWay (Krzysztof Kostowski), Radio Kapitał, Łukasz Ronduda (Filmoteka Muzeum Sztuki Nowoczesnej).

KREATOR KULTURY

Kapituła PASZPORTÓW „POLITYKI od 2002 roku przyznaje tytuł Kreatora Kultury. Otrzymuje go osoba lub instytucja, których aktywność w sferze kultury, organizacji i promocji wyrasta znacząco ponad przeciętność.

Wśród nagrodzonych do tej pory znaleźli się: Mariusz Adamiak, Roman Gutek, Andrzej Starmach Michał Merczyński, Lech Raczak, Jerzy Owsiak, Marek Żydowicz, Beata Stasińska, Wojciech Trzciński, Paweł Dunin-Wąsowicz, Maria Janion, Andrzej Wajda, Krystian Lupa, Paweł Althamer, Tadeusz Różewicz, Jerzy Jarocki, Elżbieta i Krzysztof Pendereccy, Tomasz Stańko, Agnieszka Holland, Studio CD Projekt RED, Jan Ptaszyn Wróblewski, Krystyna Janda oraz Olga Tokarczuk.

Partnerem nagrody KREATOR KULTURY jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

KULTURA ZDALNA

Nagroda Specjalna

Przy okazji przyznawania Paszportów Polityki za rok 2020 r. wręczymy w tym roku nagrodę specjalną o nazwie „Kultura Zdalna 2020”. Wyróżnienie to trafi do osoby/instytucji, która w nowej rzeczywistości dostrzegła w świecie nowych technologii sprzymierzeńca w staraniach o dostarczenie wysokiej jakości treści do jak najszerszego kręgu odbiorców kultury.

Partnerem Nagrody Specjalnej KULTURA ZDALNA jest Sebastian Kulczyk.