W 1953 roku, po ukazaniu się "Trans-Atlantyku" Miłosz pi­sał do Gombrowicza: "Polacy, których pan próbuje wyzwolić z polskości, są biednymi cieniami o niezwykle słabym stopniu istnie­nia... Inaczej mówiąc postępuje pan czasami jakby tamto, to jest ta cała likwidacja, straszliwie skute­czna, tam w Polsce nie istniała, jakby Polskę zmiótł kataklizm księżycowy, a pan przychodził ze swoją odrazą do niedojrzałej, pro­wincjonalnej Polski sprzed 1939 roku". Gombrowicz odpisał Miłoszowi: "Poprzez Polskę z 1939 roku "Trans-Atlantyk" celuje we wszy­stkie polskie teraźniejszości i przy­szłości, gdyż mnie idzie o przezwy­ciężenie formy narodowej jako ta­kiej, o wypracowanie dystansu do wszelkiego "stylu polskiego", ja­kim by on nie był. Dziś Polacy w Kraju też poddani są pewnemu "stylowi polskiemu", który tam ro­dzi się pod presją nowego życia zbiorowego". Jak zaklasyfikować to dzieło? Sam autor mówił: "Trans-Atlantyk" jest po trosze wszystk