"GYUBAL WAHAZAR" "Jan Maciej Karol Wścieklica", "Oni". "Nowe Wyzwole­nie" czy - najwcześniejsza - "Maciej Korbowa" to sztuki Wit­kacego poświęcone tytanom, nad­ludziom z "mózgami jak beczka", przepełnionym jakąś przedziwną mocą duchową. W "Wahazarze" Witkacy - jakby z satysfakcją - ukazuje degrengoladę tej "mocy": cała siła tyrana tkwi w jakichś tajemniczych gruczołach, którymi - niby współczesnymi przeszczepami - manipuluje dok­tor Rypmann, w istocie główny animator tej i następnych tyra­nii, które już się szykują. Gyubal Wahazar jest nądtyranem, toczącą pianę z pyska bestią, panem życia i śmierci poddanych - jest także domoro­słym filozofem, szukającym dla swej władzy moralnych i inte­lektualnych uzasadnień - lecz pod koniec sztuki, poddany eks­perymentom Rypmanna i jeszcze bardziej mętnej sofistyce religij­nego sekciarza, który przejmuje jego władzę - Wahazar staje się bezsilną i bezwolną kukłą. Jest to więc sztuka o degener