Grupa Artystyczna TERAZ POLIŻ – jedyny profesjonalny kobiecy teatr w Polsce – świętuje swoje 16. urodziny premierą wirtualnego archiwum, które będzie zawierało pokaźny i zróżnicowany zasób działalności artystycznej, badawczej, społecznej, organizacyjnej i produkcyjnej.
Archiwum, i to w dwóch wersjach językowych, polskiej i angielskiej, opracowane przez badaczki i kuratorki Annę Majewską i Marcelinę Obarską, powstające we współpracy z Janem Diehlem-Michałowskim z deal design studio, to wspaniały prezent na 16 lat działalności.
Tego typu kompleksowe repozytorium pracy twórczej chroni dłuższą perspektywę myślenia o sztuce, podkreślając jej procesualny, a nie punktowy charakter. Pozwala też na głębsze zrozumienie twórczości TERAZ POLIŻ, kontekstu historycznego, społecznego i kulturowego, w którym powstały projekty. Procesy artystyczno-badawcze grupy obfitują w niesamowicie ciekawe materiały, a dorobek jest ogromny. To ogromna wartość, że te projekty będą mogły żyć dalej pomimo braku eksploatacji. I co szczególnie cenne - archiwum daje możliwość wglądu nie tylko do efektu, ale też do procesu - na stronie pojawią się wywiady, nagrania wideo i audio, zdjęcia, wnioski czyli robocza dokumentacja.
Struktura archiwum - jak będzie wyglądało i co w nim znajdziemy?
Głównym założeniem powstającego archiwum jest jego podział na dwie ścieżki. Jedna - nazwana indeksem jest bardziej tradycyjna, druga - niestandardowa o nazwie fragmenty umożliwia swobodniejsze obcowanie z zasobem. Fragmentów jest 17 i każdy z nich odnosi się do innego obszaru problemowego lub tematycznego, wymienić można m.in. queer, kolektywność, feministyczną genealogię i edukację czy odzyskiwanie kobiecej przyjemności. Co więcej każdy z fragmentów opatrzony jest miniesejem autorstwa Anny Majewskiej i Marceliny Obarskiej, które są specjalistkami w zakresie tworzenia archiwów.
W archiwum znajdzie się kilkadziesiąt projektów w tym spektakle, wystawy, akcje z przestrzeni publicznej, instalacje i czytania performatywne, warsztaty, słuchowiska, teledyski, utwory muzyczne, scenariusze, teksty. Część spektakli będzie można obejrzeć w całości. Nie zabraknie też zabawnych elementów jak np. próby ubiegania się o wsparcie gwiazd zza granicy. Jest m.in. korespondencja z Beyoncé. Łączna waga materiałów to 1TB, co pokazuje skalę zasobu.
Ogromnym atutem jest pozyskanie środków na angielskie tłumaczenie, zarówno pod względem dostępności jak i międzynarodowych współprac, które to ze sobą niesie.
Archiwum ze społecznym kontekstem
TERAZ POLIŻ wiele swoich projektów tworzy na podstawie przeprowadzonych wywiadów lub ankiet z wybranymi społecznościami, które są cennym zasobem nie tylko dla osób związanych ze światem sztuki. W zeszłym roku odbyły się premiery spektakli, których scenariusze powstały właśnie poprzez tego typu materiały. „Seks, praca i marzenia" w reż. Agnieszki Jakimiak bazował na ankietach rozesłanych wśród osób pracujących seksualnie, a „Queer not from here" w reż. Pameli Leończyk na podstawie rozmów z osobami queerowymi z doświadczeniem migracji.
Pionierskim projektem oddającym głos kobietom była wystawa „Krem i czekolada" oparta na wspomnieniach pracownic fabryk Wedla i Polleny-Uroda. Przybliżała ona realia życia w fabrykach z kobiecej perspektywy, pokazywała systemową przemoc i działalność związkową. Mikrohistoria obecna była również w „Szpularni. Archiwum Historii Mówionej Kobiet" - słuchowisku z opowieściami Żyrardowianek i potomkiń historycznych szpularek, które w 1883 roku wznieciły w fabryce lnu w Żyrardowie pierwszy na ziemiach polskich strajk powszechny.
Backstage, wyzwania przy pracy nad tak dużym zbiorem
Praca nad archiwum to wyzwanie w postaci uporządkowania i ustrukturyzowania tego wielkiego zasobu, którym dysponuje TERAZ POLIŻ, ale też zapoznania się z każdą umową i wnioskiem.
- Przeszukując archiwum TERAZ POLIŻ, znalazłyśmy setki umów, listów intencyjnych, listów do sponsorów, porozumień partnerskich, wniosków o dofinansowanie, faktur, kosztorysów, sprawozdań finansowych, harmonogramów i list zadań. Dokumenty te wypełniały większą część teczek i notatników oraz zajmowały około 70% pamięci dysków – zdecydowanie więcej niż materiały z procesów twórczych. Uderzyło nas, jak wiele śladów pozostawia po sobie praca, która zajmuje tak mało miejsca w historycznych narracjach o teatrze. Archiwa często prezentują dzieła sztuki lub ich dokumentację, a czasem również materiały z artystycznego procesu ich tworzenia, jednak rzadko kierują uwagę na pozostałości po pracy organizacyjnej. A razem z fakturami i kosztorysami niewidoczne stają się osoby wykonujące tę pracę - opowiada badaczka i kuratorka Anna Majewska.
Administracyjne, finansowe, sprawozdawcze działania faktycznie nie kojarzą się pracą artystyczną. W instytucjach każdym obszarem zajmuje się inna osoba, ale w pracy kolektywnej, najczęściej słabo finansowanej nie ma na to przestrzeni.
***
Premiera wirtualnego archiwum grupy artystycznej TERAZ POLIŻ oraz urodziny (sweet sixteen party) odbędą się 19.12 o godz. 18.00 w Turnusie na Wolskiej w Warszawie.
W programie panel dyskusyjny na temat powstawania archiwum z Martą Jalowską, Dorotą Glac, Anna Majewską, Marceliną Obarską prowadzony przez Monikę Kwaśniewską i Agatę Skrzypek oraz feministyczne gry i zabawy z Moniką Jarosińską. A to wszystko przy dźwiękach feministycznych playlist stworzonych przez członkinie stowarzyszenia i współpracujące artystki.
Archiwum dostępne będzie od 19.12 pod adresem: www.archiwum.terazpoliz.com.pl
Sfinansowane przez Unię Europejską NextGenerationEU.