Współpraca na szczeblu rządowym, pomoc w zabezpieczaniu zbiorów na Ukrainie, wsparcie oferowane przez instytucje kultury, szkoły i uczelnie artystyczne oraz wzmocnienie organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą uchodźcom - to niektóre z dotychczasowych działań pomocowych MKiDN na rzecz Ukrainy.
fot. mat. KPRM
Ministerstwo Kultury przypominało w swoim komunikacie, że 23 lutego (dzień przed inwazją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę) w MKiDN został powołany specjalny zespół koordynujący wszystkie działania pomocowe dla Ukrainy (w zakresie, za który odpowiada resort kultury i kierowany przez wicepremiera Piotra Glińskiego Komitet Do Spraw Pożytku Publicznego).
Poinformowano, że wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński jest w stałym kontakcie z ministrem kultury i polityki informacyjnej Ukrainy Ołeksandrem Tkaczenką. "Jedną z kluczowych dla Ukrainy spraw jest zablokowanie nadawania rosyjskich mediów propagandowych za pośrednictwem platform satelitarnych. Tematem rozmów ministrów jest również konkretne wsparcie, jakiego Polska może udzielić Ukrainie w dziedzinie kultury i dziedzictwa, a także polityki medialnej" - wskazano.
Dodano, że MKiDN podtrzymało swoje poparcie dla apelu ministra Tkaczenki o nałożenie sankcji na Rosję w dziedzinie kultury i ograniczenie jej aktywności międzynarodowej w tym wymiarze. "Polska opowiada się za pozbawieniem Rosji członkostwa w UNESCO. Takie stanowisko przekazała m.in. wiceminister Wanda Zwinogrodzka podczas nieformalnego spotkania ministrów kultury Unii Europejskiej, które odbyło się w dniach 7-8 marca w Angers we Francji" - przypomniano w komunikacie.
Zaznaczono, że "wobec zbrodni wojennych dokonywanych przez Rosjan w Ukrainie minister kultury Piotr Gliński zarekomendował instytucjom kultury wstrzymanie się od wszelkiej współpracy z przedstawicielami świata kultury Federacji Rosyjskiej oraz prezentacji dzieł kultury rosyjskiej i rosyjskich twórców".
Ponadto zespół ministerialny z udziałem Narodowego Instytutu Dziedzictwa, Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, we współpracy z Fundacją Dziedzictwa Kulturowego, organizuje i koordynuje pomoc polskich instytucji muzealnych i kulturalnych dla Ukrainy i uchodźców wojennych.
"Polskie instytucje muzealne pozostają w stałym kontakcie ze swoimi ukraińskimi odpowiednikami i na bieżąco reagują na zgłaszane potrzeby. Dotychczas na Ukrainę zostało wysłanych kilkanaście transportów z materiałami do zabezpieczenia zabytków i muzealiów. Kolejne są w przygotowaniu" - przekazano.
Transporty, przy stałej współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, organizują m.in. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Archiwa Państwowe, Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą "Polonika", Muzeum Narodowe w Poznaniu, a także Fundacja Dziedzictwa Kulturowego we współpracy z konserwatorami zabytków z całej Polski.
W informacji prasowej podkreślono, że "kwestia ewentualnej ewakuacji ukraińskich dóbr kultury zależy wyłącznie od suwerennej decyzji rządu Ukrainy". "Jeśli taka decyzja zostanie podjęta, Polska jest przygotowana, aby pomóc w zabezpieczeniu dziedzictwa kulturowego Ukrainy" - zapewniono.
MKiDN zwróciło uwagę, że "instytucje kultury, muzea, archiwa, biblioteki oraz szkoły i uczelnie artystyczne aktywnie włączają się w pomoc uchodźcom". Informacje o zakresie tej pomocy są dostępne na stronie internetowej resortu kultury w specjalnej zakładce #KulturaDlaUkrainy, gdzie na poszczególnych podstronach publikowane są informacje na temat udzielanego wsparcia, zarówno w obszarze materialnym (oferty pracy, zamieszkania, stypendia i rezydencje dla ludzi kultury i sztuki), jak i w sferze kultury (koncerty, wystawy, spektakle, oferta edukacyjna) - https://www.gov.pl/web/kultura/dla-ukrainy. Strona dostępna jest w języku polskim i ukraińskim.
Ministerstwo przypomniało także, że Instytut Adama Mickiewicza, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki oraz Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku organizują rezydencje artystyczne dla artystów z Ukrainy. Wsparcia udziela również Instytut Teatralny, który dzięki funduszom otrzymanym od Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozszerzył funkcjonujący program rezydencji artystycznych o artystów z Ukrainy.
Z kolei Narodowe Centrum Kultury we współpracy z MKiDN zorganizowało wystawę "Ukraiński świat Marii Prymaczenko". Fotografie obrazów znanej ukraińskiej artystki ludowej są eksponowane przed galerią Kordegarda w Warszawie. Prace, dzięki ofiarności mieszkańców, udało się uratować z Muzeum Krajoznawczego w Iwankowie, które 27 lutego spłonęło w wyniku rosyjskiego ataku.
Resort kultury podał, że pomoc oferują również szkoły i uczelnie artystyczne. "W wielu placówkach prowadzone są zbiorki najpotrzebniejszych rzeczy. Dostępne są bezpłatne zajęcia umuzykalniające czy indywidualne lekcje gry na instrumentach. Ukraińscy uczniowie mogą także bezpłatnie wypożyczać instrumenty i korzystać z sal ćwiczeniowych. Uczniowie szkół plastycznych kompletują wyprawki dla ukraińskich kolegów, a nauczyciele udzielają konsultacji artystycznych. Powstają grupy pomocowe, skierowane do studentów i pracowników ukraińskich szkół teatralnych oraz instytucji kultury" - napisano.
Dodano, że "ukraińscy uczniowie i studenci otaczani są bezpłatną opieką psychologiczno-pedagogiczną, a wiele placówek rozpoczęło już procedurę rekrutacyjną dla uczniów ukraińskich szkół artystycznych". "Jest ona taka sama jak dla uczniów polskich" - podkreśla MKiDN.
Ponadto, w szkołach i uczelniach artystycznych odbywają się koncerty charytatywne oraz aukcje prac uczniów szkół plastycznych, a pozyskane środki są przekazywane na pomoc uchodźcom. Na przykład uczniowie i nauczyciele Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu podczas koncertu charytatywnego zebrali ponad 4 tys. zł dla Ukraińskiego Domu Narodowego w Przemyślu.
Uczelnie wyższe oferują miejsca na swoich wydziałach. W Akademii Sztuki w Szczecinie do dyspozycji uchodźców jest 20 miejsc (6 na wydziałach muzycznych i 14 na wydziałach wizualnych). W internatach i bursach szkół artystycznych oraz akademikach zostały udostępnione wolne miejsca (102 w bursach i internatach, 160 – w uczelniach artystycznych).
MKiDN wskazało, że "dzięki zaangażowaniu przewodniczącego Komitetu ds. Pożytku Publicznego Piotra Glińskiego oraz decyzji premiera Mateusza Morawieckiego rząd uruchomił z rezerwy premiera pierwszą transzę pomocy +ad hoc+ dla NGO – 10 mln zł dla organizacji zaangażowanych w pomoc i wsparcie dla uchodźców (43 beneficjentów)". "Obecnie procedowana jest druga transza (kolejne 10 mln zł)" - przekazano.
Wyjaśniono, że "dzięki wykorzystaniu mechanizmu art. 11b Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie uelastycznione zostały procedury zlecania zadań publicznych, które przyznawane są z pominięciem otwartego konkursu ofert".
"Środki te posłużą do zaspokojenia najważniejszych potrzeb organizacji pozarządowych, które niosą pomoc uchodźcom, w tym większość aplikacji grantowych dotyczy już drugiego etapu pomocy, tj. wspierania działań i procesów integracyjnych (poradnictwo pracy, pomoc psychologiczno-terapeutyczna, zajęcia językowe, sportowe itp.) „ - dodano.
Ministerstwo przekazało, że "Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego uelastycznił zasady realizacji projektów dofinansowanych z rządowych programów autorstwa Komitetu ds. Pożytku Publicznego, których jest operatorem". "NIW-CRSO umożliwia dostosowanie warunków realizacji umów do sytuacji kryzysowych poprzez: dodanie nowych zadań, nowych pozycji kosztowych, zmianę realizacji harmonogramu realizacji umowy" - przekazano.
Przypomniano, że "w całej Polsce trwa nabór wniosków w ramach Priorytetu 1. Rządowego Programu NOWEFIO, którym zarządza Narodowym Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego". "Operatorzy lokalni Programu przyznają środki na realizację lokalnych działań. Wnioski, które obejmują wsparcie na rzecz uchodźców z Ukrainy, otrzymują dodatkowe punkty" - dodano.
MKiDN podało, że "jednocześnie trwa nabór wniosków w ramach Priorytetu 5. Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich, którego operatorem także jest Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego". "W konkursie mogą składać wnioski organizacje poszukujące środków m.in. na pokrycie kosztów działań pomocowych na rzecz uchodźców z Ukrainy" - wyjaśniono.