Teatr Żydowski im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie ogłasza Międzynarodowy Konkurs im. Szymona Szurmieja na Dramat Współczesny o Tematyce Żydowskiej.
fot. mat. teatru
Konkurs ma charakter otwarty. Zapraszamy autorów piszących w języku polskim oraz w każdym innym języku, przy czym warunkiem dopuszczenia tekstu do Konkursu jest przysłanie go w tłumaczeniu na jeden z pięciu wymienionych języków: polski, jidysz, angielski, rosyjski, hebrajski.
Utwór zgłoszony na Konkurs nie może być adaptacją, lecz musi stanowić oryginalne dzieło autora, wcześniej nieopublikowane ani niewystawiane. Jeden autor może zgłosić do Konkursu jeden utwór.
Głównym celem Konkursu jest pozyskanie nowych, wartościowych tekstów dramatycznych inspirowanych szeroko pojętą tematyką żydowską oraz promowanie współczesnej literatury teatralnej, sprzyjającej rozwojowi dialogu i zrozumienia niezależnie od różnic dzielących ludzi ze względu na rasę, płeć, wyznanie i położenie społeczne.
Idea Konkursu – współczesna sztuka o tematyce żydowskiej – mieści się w poszukiwaniach artystycznych Teatru Żydowskiego, który pamięta, przy tym nie jest oderwany od współczesności: nie jest ani skansenem, ani muzeum. Teatru, który jest żywym miejscem dialogu społecznego, międzypokoleniowego oraz międzykulturowego, dialogu z historią, z traumą, podejmującym obok tematyki związanej z pamięcią o Zagładzie także temat szeroko rozumianej tożsamości, poszukiwania własnego miejsca w świecie, wadzenia się z religią i obyczajowością, zniewolenia i wolności, emancypacji, przemocy (także w rodzinie), osieroconych, odrzuconych, podróżników, migrantów, a mówi o tym bogatym, nowoczesnym językiem współczesnej sceny. Teatr Żydowski (miejsce i zespół) stanowi symbol wspólnego losu społeczności żydowskiej, jest nierozerwalnie związany z historią Polski, a jego działalność można uznać za swoisty kadisz, modlitwę za tych, których już nie ma wśród nas.
Utwory sygnowane godłem należy nadsyłać na adres Teatru Żydowskiego do 15 września. Utwory nadesłane po tym terminie (decyduje data stempla pocztowego) nie będą brane pod uwagę przez jury, które do 6 grudnia 2021 roku przyzna Grand Prix (nagroda w wysokości 30 tys. zł) oraz 3 wyróżnienia (każde w wysokości 5 tys. zł).
Skład jury, szczegóły organizacyjne i techniczne dotyczące konkursu oraz formularz zgłoszeniowy znajdują się na stronie internetowej Teatru Żydowskiego.
Z wielkimi nadziejami czekamy na prace konkursowe.
Gołda Tencer
Dyrektor Teatru Żydowskiego im. Estery Rachel i Idy Kamińskich
***
Szymon Szurmiej. Patron Konkursu
Aktor, teatralny i filmowy, telewizyjny i radiowy, reżyser, działacz społeczności żydowskiej, dyrektor teatru, poseł na Sejm.
Urodził się 18 czerwca 1923 roku w Łucku na Wołyniu. Zmarł 16 lipca 2014 w Warszawie.
Podczas II wojny światowej, po 1941 roku, został wysłany do obozu pracy na Kołymie, a następnie po trzech latach na dalsze zesłanie do Dżambułu w Kazachstanie. Na zesłaniu zdobył pierwsze doświadczenia sceniczne, grając m.in. w teatrze w Ałma Acie, przy którym ukończył studium aktorskie. W 1946 roku przymusowo wysiedlony z rodzinnych stron, znalazł się w nowych granicach Polski i osiadł we Wrocławiu.
Swoją karierę reżyserską rozpoczął 30 października 1951 roku w Teatrze Polskim we Wrocławiu, a karierę aktorską rok później w tym samym teatrze. W 1967 został reżyserem Teatru Żydowskiego w Warszawie, a od 1 września 1969 roku do śmierci był jego dyrektorem. Powołał przy Teatrze Żydowskim Studium Aktorskie, które miało za zadanie uzupełnienie rozbitego zespołu aktorskiego, ponieważ na fali antysemickiej nagonki napędzanej przez komunistyczne władze po marcu 1968 roku wielu obywateli żydowskiego pochodzenia zostało zmuszonych do emigracji. Dzięki istnieniu Studium Aktorskiego Szurmiej uratował teatr przed upadkiem i zamknięciem.
W czasie jego dyrekcji Teatr Żydowski zrealizował około sześćdziesięciu premier, m.in.: „Zielone pola” Pereca Hirszbejna (1969), „Tewje Mleczarza” Szołema Alejchema (1970), „Wielką wygraną” Szołema Alejchema (1972), „Pieśń mojego narodu” (1974), „Zmierzch” Izaaka Babla (1976), „Planetę Ro” Ryszarda Marka Grońskiego (1978), „Balladę o ślubnym welonie” Pereca Hirszbejna (1990), „My, Żydzi polscy” Juliana Tuwima i Icchaka Kacenelsona (1993), „Zaczarowaną noc” Szołema Alejchema (1996), „Walizkę” Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk (2011).
Na scenie Teatru Żydowskiego dał się poznać publiczności jako znakomity, charakterystyczny aktor, w którym dramatyczna ekspresja i liryzm przeplatają się z poczuciem humoru. Jego ulubione role to Willy Loman w „Śmierci komiwojażera” Arthura Millera, Hocmach w „Błądzących gwiazdach” Szolema Alejchema, Cadyk w „Dybuku” Szymona An-skiego, Mendel Krzyk w „Zmierzchu” Izaaka Babla.
9 listopada 2012 roku odbyła się ostatnia premiera w jego inscenizacji i reżyserii „Noc całego życia” opowiadająca o ostatniej nocy Jerzego Korczaka.
Jako aktor brał udział w wielu filmach, były to m.in. „Wniebowstąpienie” (1968), „Sanatorium pod Klepsydrą” (1973), „Śmierć prezydenta” (1977), „Dybuk” (1979), „Austeria” (1982), „Wenn alle Deutschen schlafen” (1994), oraz w słynnym swego czasu amerykańskim serialu „Wichry wojny” (reż. Dan Curtis).
Szymon Szurmiej walczył o odbudowę życia żydowskiego w Polsce, powrót do żydowskiej kultury, pamięć o zamordowanym świecie sztetli i wielkomiejskich środowisk żydowskich. Teatr Żydowski pod jego dyrekcją dbał o zachowanie i rozwój języka jidysz.
Szurmiej był aktywnym członkiem i działaczem krajowych i międzynarodowych organizacji żydowskich. Był zaangażowany w inicjowanie i rozwój dobrosąsiedzkich stosunków Polski z wszystkimi krajami w Europie i na świecie. Jego działania zostały docenione – otrzymał Order Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Jako artysta i działacz społeczny został odznaczony licznymi najwyższymi odznaczeniami państwowymi, m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1993), Narodowym Orderem Legii Honorowej (Francja, 2001), Wielkim Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski (2003), Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2005).
W roku 1986 został przewodniczącym Zarządu Głównego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce.
Szymon Szurmiej był głową wielopokoleniowej rodziny aktorów.