Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego zaprasza 27 maja o godz. 19.30 do Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie na czytanie dramatu „Noc zakryje poranek” Oksany Sawczenko, które odbędzie się w ramach premiery książki „Insekt”. Bilety na wydarzenie dostępne są na stronie Teatru Polskiego.
fot. mat. Instytutu Teatralnego
Dramat „Noc zakryje poranek” Oksany Sawczenko opowiada historię trzech zupełnie różnych kobiet – sportsmenki, intelektualistki i młodej matki z objawami nerwicy – i przedstawia trzy różne reakcje na sytuację wojenną. Komedia przeplatająca się z tragedią. W opowieści o tych bohaterkach i ich dzieciach autorka przetwarza własne doświadczenia początku pełnoskalowej inwazji Rosji na terytorium Ukrainy w 2022 roku.
Ukraińska literatura, w tym dramaturgia, nigdy już nie będzie taka jak kiedyś. Doświadczenie wieloletniej wojny z różnymi jej fazami bez wątpienia przełożyło się na warsztat ukraińskich dramaturgów. Nauczyli się oni rozpoznawać i neutralizować ludzkie traumy. Posiedli rzadką umiejętność oddzielania ziaren od plew – tego, co jest naprawdę ważne, od tematów błahych i odrealnionych. Przywrócili sprawom właściwe proporcje. W połączeniu z wielkimi uniwersalnymi tematami bez wątpienia przełoży się to na potężną literaturę dramaturgiczną.
Anna Korzeniowska-Bihun, tłumaczka
Czytanie towarzyszy premierze książki „Insekt”, stanowiącej efekt współpracy trzech instytucji kultury: Instytutu Ukraińskiego, Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego i Warsztatów Kultury w Lublinie. W skład tomu wchodzą trzy dramaty, wyłonione w 2022 roku w ramach prowadzonego przez Instytut Ukraiński programu „transmission.UA: drama on the move”, poświęconego promocji współczesnej ukraińskiej dramaturgii w krajach europejskich. W selekcji uczestniczyli eksperci związani z portalem UKRDRAMAHUB, będącym jedną z największych internetowych bibliotek gromadzących współczesne utwory dramaturgiczne napisane w języku ukraińskim. Wyróżnione teksty to: „Insekt” Leny Kudajewej, „Noc zakryje poranek” Oksany Sawczenko i „Oszczędzajcie prąd” Poliny Położencewej. Dramaty te powstały po 24 lutego 2022, a ich tłumaczenia na język polski zostały sfinansowane ze środków Funduszu Stabilizacyjnego – inicjatywy Federalnego Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec oraz Goethe-Institut, wspierającej organizacje kulturalne i edukacyjne, które ucierpiały w wyniku wojny w Ukrainie.
Dwujęzyczna (polsko-ukraińska) publikacja otwiera cykl dramaturgiczny w ramach serii wydawniczej „Wschodni Express”, ukazującej się nakładem Warsztatów Kultury w Lublinie od 2014 roku. Seria prezentuje polskim czytelnikom najnowsze teksty literatur krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Współwydawcą publikacji jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, który przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi program rezydencji artystycznych dla twórców i twórczyń teatralnych z Białorusi i Ukrainy. Celem programu jest łączenie ukraińskich oraz białoruskich przedstawicielek i przedstawicieli zawodów kreatywnych związanych z teatrem, z polskimi organizacjami działającymi w obszarze kultury, a także tworzenie sieci kontaktów i stwarzenie realnych szans na podjęcie współpracy.
Bilety na wydarzenie – w cenie 20 zł (normalny) i 15 zł (ulgowy) – dostępne są na stronie Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana.
Oksana Sawczenko (ur. 1975 r. w Kijowie)
Autorka scenariuszy, dramaturżka i dziennikarka. Jako scenarzystka współpracowała z kanałami telewizyjnymi TRK Ukraine, Inter oraz z firmą medialną FILM.UA. Uczestniczyła w festiwalu teatralnym Heidelberger Stückemarkt w Niemczech (2017 r.), międzynarodowym festiwalu Telpa Daugavpils w Łotwie (2014) oraz Tygodniu Sztuki Aktualnej w Kijowie. Współpracowała z Theater of Displaced People (Teatrem Ludzi Wysiedlonych) Georga Genoux i Natalii Worożbyt. W 2011 r. uczestniczyła w programie teatralnym dla dramaturgów ukraińskich londyńskiego Royal Court Theatre.
Anna Korzeniowska-Bihun
Doktor nauk humanistycznych. Absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze Akademii Teatralnej w Warszawie (1997) i Katedry Ukrainistyki Wydziału Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego (2004). Tłumaczka literatury ukraińskiej i filmów w języku ukraińskim, białoruskim, rosyjskim i angielskim. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Sekretarz Rady Naukowej Akademii Wschód, działającej przy Fundacji Domu Wschodniego. Prowadzi badania z zakresu antropologii wojskowej.
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego jest państwową instytucją kultury istniejącą od 2003 roku. Zajmuje się dokumentacją, promocją i animacją polskiego życia teatralnego. Wspiera działalność badawczą i edukacyjną, prowadzi największy portal poświęcony w całości polskiemu teatrowi (e-teatr.pl), internetową Encyklopedię Polskiego Teatru (encyklopediateatru.pl), specjalistyczną Księgarnię “Prospero” oraz Wydawnictwo, publikujące monografie, rozprawy i tomy zbiorowe z zakresu nauki o teatrze i sztukach performatywnych. W Instytucie znajduje się największe w Polsce archiwum tematyczne, gromadzące dokumentację współczesnego teatru.
Instytut Ukraiński jest instytucją publiczną afiliowaną przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych Ukrainy i powstał w 2018 roku. Kieruje nim Rada Nadzorcza, której ¾ składa się z członków niezależnych. Misją Instytutu Ukraińskiego jest wzmacnianie międzynarodowej pozycji Ukrainy przez dyplomację kulturalną. Cele Instytutu Ukraińskiego to poprawa zrozumienia i rozpoznawalności Ukrainy wśród odbiorców zagranicznych; zapewnienie stabilnego popytu na profesjonalną interakcję z Ukrainą; rozwój potencjału ukraińskich działaczy sfery kulturalnej, edukacyjnej, naukowej oraz społeczeństwa obywatelskiego na rzecz współpracy międzynarodowej; wzmocnienie zaangażowania Ukrainy w procesy kulturowe współczesnego świata; poszerzenie użycia języka ukraińskiego za granicami Ukrainy.
transmission.UA: drama on the move – długofalowy program wspierający tłumaczenie, promocję i produkcję współczesnego dramatu ukraińskiego w Europie, oparty na modelu projektowym wypracowanym przez Instytut Ukraiński.
Warsztaty Kultury są sercem i umysłem wszelakich otwartych i nieszablonowych wydarzeń kulturalnych w Lublinie. Propagują praktykę „kultury czynnej”. Prowadzą długofalowe programy rozwoju, oparte na wspólnocie lubelskich operatorów i odbiorców kultury, działających razem i wspierających się wzajemnie. Tworzą wydarzenia kulturalne, które są: nowoczesne, interaktywne, interdyscyplinarne i innowacyjne. Współpracują z instytucjami i artystami z całego kraju, a także ze świata. Wypracowały wysoce efektywne w obszarze kultury metody edukacji, zarządzania i animacji. W centrum ich zainteresowania leży także wykorzystanie nowych technologii w edukacji kulturalnej i promocji dziedzictwa kulturowego. Organizują także cztery największe wydarzenia kulturalne – festiwale w Lublinie: Noc Kultury, Wschód Kultury – Inne Brzmienia, Carnaval Sztukmistrzów i Re:tradycję – Jarmark Jagielloński. Wszystkie są zakorzenione w historii i tradycjach Lublina, wpisują się w miejską przestrzeń oraz aktywizują lokalną społeczność.
Teatr Polski im. Arnolda Szyfmana otwarto 29 stycznia 1913 roku premierą „Irydiona” Zygmunta Krasińskiego. Scena powstała dzięki staraniom pomysłodawcy i późniejszego wieloletniego dyrektora Arnolda Szyfmana. W krótkim czasie Teatr zyskał rangę pierwszej sceny w Polsce. Stało się to za sprawą głośnych inscenizacji klasyki polskiej, nowatorskiej organizacji pracy teatru, a także zespołu złożonego z najznakomitszych aktorów, reżyserów i scenografów. Scena ta zawsze przyciągała twórców najwyższej próby, ludzi utalentowanych i artystycznie niezależnych. Z Teatrem Polskim w ciągu 100 lat jego istnienia związani byli m.in.: Leon Schiller, Kazimierz Dejmek, Stefan Jaracz, Wincenty Drabik, Karol Frycz, Teresa Roszkowska, Krzysztof Pankiewicz, Mieczysława Ćwiklińska, Nina Andrycz, Elżbieta Barszczewska, Ryszarda Hanin, Anna Seniuk, Juliusz Osterwa, Ludwik Solski, Aleksander Zelwerowicz, Władysław Hańcza, Tadeusz Łomnicki, Jan Englert, Andrzej Łapicki… Tam miały miejsce szeroko komentowane premiery Moliera, Szekspira, Wyspiańskiego, Fredry, Iredyńskiego, Hłaski, tam grano Shawa wcześniej niż na niejednej scenie europejskiej. Teatr Polski wybrał w latach osiemdziesiątych Sławomir Mrożek na miejsce prapremier swoich sztuk. Od stycznia 2011 roku dyrektorem Naczelnym Teatru Polskiego jest Andrzej Seweryn, dyrektorem ds. administracyjno-ekonomicznych jest Marek Szyjko, dyrekcję artystyczną, w latach 2010-2016 sprawował Jarosław Gajewski. Od września 2017 roku dyrektorem artystycznym Teatru jest Janusz Majcherek. Od stycznia 2023 dyrektorką ds. produkcji, edukacji i marketingu jest Anna Skuratowicz. Tworząc linię repertuarową Teatru dyrekcja stawia na ambitną klasykę w opracowaniu najlepszych światowej sławy reżyserów
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego jest Narodową Instytucją Kultury finansowaną ze środków budżetu Państwa.