Na przełomie marca i kwietnia na półki księgarń trafi wydana nakładem wydawnictwa ADiT sztuka nieznanej dotąd w Polsce fascynującej fińskiej dramatopisarki – Pipsy Lonki.
fot. mat. ADiT
Lonka jest wszechstronną autorką, której utwory przeznaczone są zarówno dla dorosłych, jak i młodszych czytelników. Jej sztuki zazwyczaj dotyczą relacji między ludźmi a światem natury, która nas otacza – naszego wpływu na nią i odwrotnie. Lonka jest jedną z niewielu dramatopisarzy dwukrotnie uhonorowanych Fińską Nagrodą Lea, przyznawaną za najlepszą sztukę roku (2013 oraz 2018). Sztuki Lonki otrzymały również prestiżową nagrodę Heidelberg Stückemarkt w Niemczech, a także New Baltic Drama Award oraz dwukrotnie nagrodę European Prix Europa.
Tłumaczone przez Martę Orczykowską Cztery dni bliskości są utkanym z poetyckich impresji dramatem-poematem. Pierwsza jego część to seria minimalistycznych, medytacyjnych, intymnych obrazów, z których wyłania się sieć uzupełniających się perspektyw: ludzkich i nie-ludzkich.
Wakacyjny kurort wykorzystany jest tu jako miejsce styku radykalnie odmiennych światów, które jednak okazują się o wiele bardziej powiązane ze sobą, niż mogło się wydawać. Z jednej strony są zatem wypoczywający nad wodą turyści, w zapamiętaniu korzystający z dobrodziejstw cywilizacji, z drugiej nadmorski ekosystem: wodne zwierzęta i polujące na nie ptaki. Natura i kultura, starannie od siebie oddzielone.
W drugiej części dzieląca je granica zacznie się rozmywać, a w trzeciej perspektywa ludzka zostaje w całości zastąpiona nie-ludzkim punktem widzenia: ostatnie kilka stron utworu to wizualna i dźwiękowa kompozycja składająca się tylko i wyłącznie z wokalizacji mew.
Widzowie oglądają wyimek czterech dni wspólnej egzystencji gatunków, obserwując podobieństwa i różnice między ich przedstawicielami. Wartość sztuki Lonki polega na tym, że umożliwia tę obserwację z perspektywy, która nie uprzywilejowuje jednego punktu widzenia nad drugim.
Eksperymentalny dramat Lonki, operujący nie tylko specyficznym, obrazowym językiem teatralnym, ale też wizualną formą tekstu, to nie lada wyzwanie dla realizatorów. To jednak wyzwanie, któremu warto i należy sprostać. Wizjonerskie podejście Lonki, obejmujące poezję, sztuki wizualne, performans i misternie skonstruowane teatralne obrazy, to z pewnością jedna z najbardziej interesujących prób stworzenia nowej artystycznej formy podejmującej kwestie ekologiczne.
***
Wydawnictwo ADiT
Pipsa Lonka
Cztery dni bliskości
Tłumaczenie: Marta Orczykowska
Redakcja: Witold Loska
Skład: Partyflex System