Odrzucaniu polskości z rodowodem romantycznym w imię zbliżenia do Europy po roku 1989 patronuje Witold Gombrowicz, zwłaszcza jako autor "Trans-Atlantyku", choć mógłby też Stanisław Dygat - pisze Rafał Węgrzyniak w Teatrze.

To on przecież w "Jeziorze Bodeńskim", opublikowanym w 1946 roku, ukazał młodego warszawskiego inteligenta, który podczas wojny - w konfrontacji z internowanymi przez Niemców w Konstancji wraz z nim Francuzami i Anglikami - dokonuje autokompromitacji, żeby uwolnić się od dziedzictwa Polski męczeńskiej i wierzącej w mesjanistyczną misję. Już po krajowym wydaniu "Trans-Atlantyku" w 1957 roku, w okresie narastania w kinie i teatrze nurtu szyderstwa z romantycznej tradycji, Dygat zaczął gorączkowo zabiegać o realizację adaptacji swej prekursorskiej powieści. 4 maja 1959 roku w Teatrze Telewizji zaprezentowano spektakl w reżyserii Stanisława Wohla. W marcu 1960 we Współczesnym w Warszawie miały się zacząć próby "Jeziora", do których nie doszło. 10 maja Komisja Oceny Scenariuszy działająca przy Zarządzie Kinematografii odrzuciła propozycję filmowej wersji powieści. 13 sierpnia w Teatrze Wybrzeże z siedzibą w Gdyni odbyła się zakończona klapą pr