Niezbyt uzasadniona wydaje mi się zawarta zarówno w programie I części widowiska Mickiewicz, jak i teraz - w programie przedstawienia III część Dziadów - sugestia, jakoby cel tych spektakli stanowiło swoiste "zrehabilitowanie" filomatów. Pokaza­nie, że stowarzyszenia wileńskich stu­dentów były przede wszystkim poli­tycznymi, patriotycznymi i wolnościo­wymi organizacjami. Że Nowosilcow nie maltretował niewinnych czcicieli wie­dzy i miłośników natury, ale konspira­torów. Od czasów pierwszej lektury i szkolnej egzegezy, poprzez kolejne doświadczenia teatralne, dla każdego chy­ba Polaka jest Dziadów część III prze­de wszystkim dramatem politycznym. Udramatyzowaniem procesu i oskarże­niem wysuniętym przeciwko zaborcy. Sprawa, czy filomaci istotnie spiskowa­li przeciwko okupantowi, czy też padli ofiarą sfingowanego oskarżenia w pro­cesie, który był potrzebny Nowosilcowowi do zastraszenia polskiego społe­czeństwa, ni