Pisarz - polityka. Strasznie smutno wygląda ten styk w systemach totalitarnych. Władza ma wiele metod nacisku z tzw. ostatecznym rozwiązaniem kwestii pisarza włącznie. Pisarz natomiast jest właściwie bezrobotny. Niepodporządkowanie wymaga heroizmu, na który tylko niewielu potrafi się zdobyć. Od totalitarnej władzy zależy przecież wszystko, jest panią życia i śmierci. Dlatego tak wielu twórców uległo. Zaczęło płodzić dzieła "słuszne", zgodnie z tzw. zamówieniem społecznym, lecz w większości przypadków bezwartościowe. Wystarczy przypomnieć płody naszych socrealistów - literackie, filmowe i teatralne. Po latach Kazimierz Dejmek, współrealizator arcytypowej "Brygady szlifierza Karhana" Vaska Kani w Łodzi powie mi: "Dopiero później zrozumiałem, że robotniczy kombinezon, jaki nałożyłem, stał się liberią lokajską". Zacząłem ten temat nie bez przyczyny. Wystawiona w poniedziałkowym teatrze telewizyjnym "Wassa Żeleznowa" Maksyma Gorkiego u�