Za nami trudny, nietypowy ale artystycznie – świetny rok. Przez jego większość działaliśmy w kompletnie nowych warunkach i na kompletnie innych zasadach – skomplikowanych, na odległość, bez fizycznego kontaktu. Pandemia przeorganizowała życie teatru pod wieloma względami, niemniej jednak, zbierając wszystko do naszego podsumowania okazało się, że mamy się czym chwalić i czego, jak czego, ale kontaktu z widzem nam nie zabrakło.
fot. HaWa/mat. teatru
Co ogromnie ważne - pomimo przeciwności losu - w 2020 roku udało nam się na żywo, z widownią zrealizować aż trzy premiery. 1 lutego na teatralnych deskach pojawiła się po raz pierwszy adaptacja „Rutki” Joanny Fabickiej w reżyserii Karoliny Maciejaszek, spektakl który kilka miesięcy wcześniej oglądać mogli tylko uczniowie w szkołach w ramach Konkursu im. Jana Dormana. Tuż potem, wiosną chcieliśmy pokazać kolejne premiery, ale udało się to dopiero jesienią. I tak 3 października na Scenie Kameralnej wystawiona została prapremiera „Wędrówki Nabu” Jarosława Mikołajewskiego
w reżyserii Przemysława Jaszczaka a 24 października na Dużej Scenie „Jak zostałam wiedźmą” Doroty Masłowskiej w reżyserii Eweliny Pietrowiak. Wszystkie trzy spektakle zostały naprawdę niezwykle entuzjastycznie przyjęte zarówno przez widzów, jak i krytyków, a bilety na nie rozchodziły się natychmiastowo, nawet po każdym wymuszonym przez pandemię przełożeniu spektakli. W „blokach startowych”, kompletnie ukończony i tylko czekający na możliwość organizacji premiery w 2020 był też projekt pt. „Tata w teatrze”, powstały w oparciu o książkę Toona Tellegena, który w Arlekinie przygotowywał Tomasz Maśląkowski, z muzyką Ola Walickiego.
W 2020 roku mieliśmy jednak grać nie tylko u siebie. Teatr został zaproszony do udziału
ze swoimi spektaklami w kilku festiwalach, m.in. na Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek „Walizka”, Ogólnopolski Przegląd Teatrów dla Dzieci wg „Tashka”, a także Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Boska Komedia” w Krakowie. Ostatecznie organizatorom udało zgodnie z planem zorganizować „Boską Komedię”, na której widzowie oraz twórcy po raz pierwszy spotkali się w sieci, i tam też została zaprezentowana nasza „Rutka”. Pomimo obaw, czy odbiór spektaklu na festiwalu online nie zakłóci brak żywego widza – „Rutka” wróciła z tego festiwalu z jedyną, i to najwyższą nagrodą - Grand Prix. Nie była to jednak jedyna nagroda, którą przedstawienie w reżyserii Karoliny Maciejaszek otrzymał w minionym roku. Sukcesem zakończył się też dla niego 26. Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej. Po przejściu wszystkich kolejnych etapów, w finale „Rutka” otrzymała aż dwie nagrody – za scenografię dla Mariki Wojciechowskiej oraz za muzykę Piotra Klimka. Niemal w tym samym czasie, Teatr Lalek Arlekin został też zakwalifikowany już na 27 edycję festiwalu, tym razem ze świeżo wystawionym spektaklem „Jak zostałam wiedźmą”.
Zanim zamknięto całkowicie teatry dla widzów w 2020 r. zdążyliśmy zorganizować odbywające się co roku, od niemal czterdziestu lat, dwutygodniowe „Ferie z Arlekinem”, spotkać się na kilkudziesięciu warsztatach dla szkół, przedszkoli i warsztatach z klasą partnerską. Spotkać się widzami na żywo podczas sobotnich wieczorów ze Skrzatami Książkojadami czy dwóch „Niedziel Innych niż Wszystkie” a także w „Internetowym Teatrze TVP dla szkół” wyemitować przedstawienie „O dwóch takich, co ukradli księżyc”, które obejrzało w całej Polsce niemal 50 tysięcy dzieci. Wtedy nie wiedzieliśmy jeszcze, że za moment ten sposób będzie naszym głównym kanałem komunikacji
z widzami.
Kiedy ogłoszono lockdown, od razu przystąpiliśmy do działania w ramach akcji „#ArlekinwDomu!” i uruchomiliśmy nasze kanały na Facebooku, Youtubie oraz stronie internetowej. Na pierwszy ogień poszły „Szeptanki” - profesjonalne słuchowiska przygotowane przez aktora Teatru, Wojciech Stagenalskiego, który jest jednym z bardziej rozpoznawalnych lektorów w Polsce. Każda wieczorna bajka czytana do snu jego „zamszowym” głosem i techniką zwaną ASMR była filmowo zapowiadana specjalnym nagraniem, i każda gromadziła wokół nośników setki rodziców z dziećmi.
W Światowy Dzień Lalkarstwa, 21 marca rozpoczęliśmy kolejny cykl zatytułowany „Sta(y)ge at Home” który trzy razy w tygodniu nadawany był przez aktorów Arlekina. Nie mogąc gościć widzów w teatrze, zaczęliśmy gościć u nich w domach, nadając z własnych domów. Widzowie, obserwujący profile na portalach społecznościowych mogli śledzić przygody zabawnych bohaterów z „domowej sceny”, bohaterów stworzonych często z tego, co aktorzy mają pod ręką. I tak poznaliśmy m.in. świetnie gotującego w sieci Muńka Skarpetę (Katarzyna Stanisz), ćwiczącego z dziećmi w ogrodzie Wuefistę Tralalistę (Wojciech Kondzielnik) czy przygody pewnego lalkowego Cosika (Adrianna Maliszewska). Niektórzy, jak Agata Butwiłowska prezentowali swoje cudowne „Lalstrumenty”, niektórzy „Nie-klasycznie” zmagali się z klasyką (Maciej Piotrowski), snuli bajkowe „Opowieści z szafy” (Karolina Zajdel), komponowali piosenki dla dzieci w „Szostakowych Nutach” (Michał Szostak), czy prowadzili nietypowe zajęcia z aktorstwa jak w „Lekcjach Zofii” (Joanna Wiśniewska). Proponowali też kreatywne zajęcia domowe w serialu „Zrób to sam” (Klaudia Kalinowska), czy pokazywali własne pomysły na twórcze spędzenie czasu z rodziną, jak Wojciech Schabowski w cyklu „ Poruszone opowieści” czy Patrycja Czyszpak-Pawlak w „Matce Patce”.
W sumie do końca sezonu 2019/2020 wyemitowaliśmy 20 odcinków „Szeptanek”, 20 filmowych etiud zapowiadających program, 40 odcinków cyklu „Sta(y)ge at Home” a także zrealizowaliśmy premierę muzycznej mikrobajki pt. „Zuza”.
W czerwcu wspieraliśmy też swoją obecnością „Weekend bez barier”, zorganizowaliśmy akcję „Bilet dla medyka”, czy hucznie obchodziliśmy Dzień Dziecka. To wtedy oddaliśmy dzieciom pole do własnej twórczości i wspieraliśmy jej promocję. W konkursie „Napisz nam bajkę” napisane przez dzieci bajki profesjonalnie nagrywaliśmy i emitowaliśmy w popularnym cyklu „Szeptanek”. Dla najmłodszych widzów oraz ich rodziców zajmujących się dziećmi w domu, przygotowaliśmy materiały do domowych zabaw i do wydruku, nawiązujące do spektakli teatru
Gdy place zabaw i instytucje kultury były nadal zamknięte, 1 czerwca wystartowaliśmy również z emisją czteroodcinkowego „Teatru Gier Podwórkowych”. Ponadpokoleniowy serial realizowany na jednym z sąsiadujących z teatrem podwórek pokazywał dzieciakom, jak fantastycznie można się bawić na powietrzu, przy pomocy kawałka gumy, kamienia, patyka czy sznurka. Że do fantastycznej i prostej zabawy wystarczy czasem skrawek chodnika, trzepak czy najzwyklejsza piłka.
A przed wakacjami widzowie w całej Polsce na kanale VOD TVP mogli także bezpłatnie obejrzeć spektakl „O dwóch takich, co ukradli księżyc”. Zrobiło to ponad 4000 tysiące osób!
Początek nowego sezon artystycznego 2020/2021 dawał nadzieję na spotkanie z żywym widzem, i to się udało. Teatr Lalek Arlekin, jako pierwszy w Łodzi po wakacjach rozpoczął znowu swoją tradycyjną działalność i powrócił na obie sceny, grając w reżimie sanitarnym. Jednak nie zaprzestaliśmy naszej twórczej obecności w sieci i już we wrześniu wystartowaliśmy z nowym projektem filmowym „ArlekiNowyinternetOWY”. Cykl nadawany był dwa razy w tygodniu, w środę oraz niedzielę, i składały się na niego cztery podcasty: „Aktor w opałach”, „LogoSprawki”, „SkłaDADAnki” oraz „Faceci w kryzach” – udało się zrealizować 20 pełnych odcinków, w tym dwa odcinki specjalne. Nagrywany i nadawany w trybie online był też cykl literacko-edukacyjny „Skrzaty Książkojady”. Profesjonalnie nagrany cykl sześciu kilkunastominutowych odcinków, w których w nietypowych miejscach w teatrze, aktorzy czytają współczesne bajki dla dzieci, wsparty był zawsze propozycjami wspólnych zabaw edukacyjnych, inspirowanych tekstem. Dzięki zgodom i współpracy z wydawnictwami zostały też przepięknie zrealizowane - a animowane postacie z ilustracji książek prawdziwie ożyły, stając się częścią scenograficznego planu. W jednym z odcinków gościnnie wystąpił nawet Piotr Cyrwus – grając słynnego „Ryśka z Klanu”, pojawiając się w „Bajcie o starej babci i molu Zbyszku” Maliny Prześlugi.
We wspomnianym okresie nakręciliśmy też profesjonalne teledyski i trailery do wydarzeń odbywających się w teatrze – m.in. do piosenek z „Wędrówki Nabu” oraz „Jak zostałam wiedźmą”. Wszystkie te produkcje są ciągle obecne bezpłatnie na internetowych stronach Teatru Lalek Arlekin.
W pandemii nie zapomnieliśmy też o edukacji, a jesienią Teatr Lalek Arlekin rozpoczął współpracę z Politechniką Łódzką, która od lat jest organizatorem Łódzkiego Uniwersytetu Dziecięcego. W jego ramach przeprowadziliśmy 16 warsztatów edukacyjnych online „Z innej perspektywy”. Dla naszych głównych widzów – szkół i przedszkoli, w ramach Pracowni Twórczego Widza przygotowaliśmy specjalną ofertę warsztatów internetowych, które regularnie prowadzą edukatorzy Arlekina.
Przekazane przez Teatr Lalek Arlekin archiwa artystyczne współtworzyły też kilka innych, bardzo ważnych projektów artystycznych. Partytury Krzysztofa Pendereckiego do spektakli naszej instytucji z lat 50-tych zostały odtworzone, nagrane i udostępnione szerokiej publiczności w ramach krakowskiego projektu „Muzyczny Ślad”, a projekty scenograficzne Lecha Kunki współtworzyły wystawę „Wracam do domu. Setna rocznica urodzin profesora Lecha Kunki” w Galerii KOBRO Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi w ramach obchodów 75 - lecia uczelni. W listopadzie w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu otwarta zostawał wystawa „Dawno, dawno temu. Baśnie i legendy Ziemi Radomskiej”, którą współtworzyły m.in. archiwalne lalki z naszych spektakli, a w grudniu w Centrum Kultury UŁ została otwarta wystawa „Plakat to nie bajka” prezentująca znakomite projekty plakatów do repertuaru Teatru Lalek Arlekin im. Henryka Ryla w Łodzi z lat 1959–1986. Na wystawie znalazły się 22 dzieła takich twórców, jak Stanisław Fijałkowski, Adam Kilian, Wacław Kondek, Lech Kunka, Rajmund Strzelecki, Zbigniew Waszczeniuk czy Jan Zieliński. Wszystkie te wystawy można oglądać oczywiście w internecie.
To wszystko nie wydarzyłoby się gdyby nie widzowie, którzy ciągle są z nami. I za to im dziękujemy!