Tak się składa, że większość twórczych zespołów naszego teatru powstaje i kształtuje się poza Warszawą. Z wyjąt­kiem teatrów Współczesnego i Dramatycznego, osłabiających słu­szność tego spostrzeżenia, najcie­kawsze zjawiska zespołowe i indy­widualne rodzą się z dala od war­szawskiej a nawet krakowskiej ciżby, jak gdyby atmosfera giełdy nie sprzyjała procesom życiowym poszukującej i rozwijającej się sceny. Poza Warszawą - we Wrocła­wiu - żył przecież ciekawym ży­ciem teatr Jakuba Rotbauma, zanim nie wpadł w tarapaty, nie tyle z samym, sobą, ile (jak twierdzi Zygmunt Greń), ze środowiskiem. Poza Warszawą - w Opolu i No­wej Hucie - powstał i rozwinął się teatr Skuszanki, poza Warszawą - w Łodzi - odbył swoją epopeję Ka­zimierz Dejmek. Poza Warszawą - na Wybrzeżu - kształtuje, się wła­śnie jedna z najciekawszych dziś scen w kraju - scena Zygmunta Hübnera. O ile jednak monumentalizujący teatr Jakuba Rotbauma przeżył sw