„Strażnicy Bogów” Erika Uddenberga w reż. Gustava Deinoffa, koprodukcja PO ASSITEJ i Unga Klara, w partnerstwie z Analog Collective, na 29. Festiwalu Korczak Dzisiaj w Warszawie. Pisze Anna Czajkowska w Teatrze dla Wszystkich.
fot. Marek Zimakiewicz
Ocena Recenzenta: 8/10
Nastolatki pytają dorosłych: czy dla was najważniejszy jest szacunek wobec wszystkich dzieci?
Ostatnim spektaklem zaprezentowanym podczas festiwalu, organizowanego przez Polski Ośrodek ASSITEJ, była polska prapremiera Strażników Bogów. Hasło „Wyobraź to sobie, sobie”, wybrane na tytuł tegorocznej, 29. edycji wydarzenia, podkreślało moc wyobraźni i zachęcało do odkrywania oraz wykorzystywania bogactwa kreatywności tkwiącej w każdym dziecku.
Doceniając „oryginalność, znakomitą grę aktorską i wyjątkową interakcję z publicznością”, Jury Dorosłych przyznało Nagrodę Grand Prix im. Janusza Korczaka spektaklowi Wyobraźnia z warszawskiego Teatru Lalka. Z kolei Jury Młodych wyróżniło przedstawienie You can fail! Porażka show (koprodukcję Teatru Komedia oraz Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21) „za świetny pomysł, wykonanie, za pokazanie siły osób niepełnosprawnych i prowadzenie odważnego dialogu z publicznością”.
Projekt Strażnicy Bogów stanowi dobre podsumowanie festiwalu, który od trzydziestu lat przyczynia się do rozwoju dramaturgii i krytyki teatralnej poświęconej teatrowi dla dzieci i młodzieży. Warsztaty, rozmowy oraz wymiana doświadczeń między twórcami z różnych zakątków świata prowadzą do wprowadzania na scenę różnorodnych form działań teatralnych, czynnie angażujących dzieci i młodzież.
Wywiady z dziećmi z jedenastu krajów dają szeroki obraz problemów najmłodszych i nastoletnich rozmówców – ich trudności związanych z poszukiwaniem własnego miejsca w świecie dorosłych, bez rezygnacji z własnych planów. Malwina Czekaj i Izabela Zachowicz z Fundacji Analog Collective z wyczuciem i mocą zaprezentowały spektakl – ostateczny wynik działań w ramach międzynarodowego projektu realizowanego przez szwedzki Teatr Unga Klara we współpracy z zespołami artystycznymi z pięciu kontynentów.
Autorka sztuki Erika Uddenberg potrafiła w swoim scenariuszu oddać emocje, marzenia i wyzwania, przed którymi stoją młodzi ludzie zagubieni w rzeczywistości tworzonej przez dorosłych. Motywem przewodnim spektaklu wyreżyserowanego przez Gustava Deinoffa jest współczesne dzieciństwo. Spojrzenie z wielu perspektyw na relacje z dorosłymi w różnych częściach globu pozwala szczerze odpowiedzieć sobie na pytanie: czy nasze stosunki z dziećmi zawsze opierają się na szacunku i uznaniu ich praw?
Dwie młodziutkie aktorki z naturalnością i wnikliwością w pełni angażują się w kameralne spotkanie z widownią, umiejętnie wcielając się w różne osoby – również starsze. Dzięki temu potrafią pokazać, jak wyglądają lęki i marzenia małych oraz dużych mieszkańców wielu krajów. Pomaga im skromna, symboliczna, lecz czytelna scenografia autorstwa Deniz Göl.
Wbrew pozorom dzieci potrafią poradzić sobie w świecie rządzonym przez dorosłych – jeśli uda im się „przejrzeć” ich grę, w której często udają, że nie widzą własnych oszustw (rzekomo „dla dobra” młodych ludzi). Pada mnóstwo pytań, a zgromadzona na widowni młodzież zdaje się dobrze wiedzieć, jak na nie odpowiedzieć. Gorzej z młodszymi – kilkulatki niekiedy się nudzą, nie bawią ich dowcipy i nie zawsze rozumieją podteksty.
W zasadzie spektakl adresowany jest do dzieci w wieku od 9 do 12 lat (które reagują dość żywiołowo) oraz do dorosłych – i warto o tym pamiętać. Twórcom przedstawienia, choć momentami zbyt emocjonalnym, udało się pokazać, jak dziecko i nastolatek – nie rezygnując z prawa do własnego zdania i marzeń – mogą poruszać się w nieoczywistej, czasem nieprzyjaznej rzeczywistości, mimo wszystko ufając w przyjaźń i empatię rodziców, bliskich oraz wychowawców.
