To już druga sztuka Grigorija Gorina w Teatrze BAGATELA. Pierwszą reżyserował za swojej kadencji dyrektorskiej, Mieczysław Górkiewicz ("Zapomnieć o Herostratesie") - drugą rozpoczyna obecny sezon dyr. J. Güntnera, reżyser-debiutant Tadeusz Ryłko ("Dyl Sowizdrzał"). Gorin, jak można się domyślać na podstawie obu wzmiankowanych utworów oraz choćby "Prawdomównego kłamcy" (o przygodach legendarnego barona Münchhausena), lubi artystyczne wędrówki w przeszłość. Zarówno tę, historycznie udokumentowaną, jak i tę, podpierającą się mitami. A więc nie rezygnującą także ze scenerii na poły bajkowej, czy półprzypowiastkowej. Oczywiście, większość tych chwytów stylistycznych oraz stylizacji służyła autorowi jako zasłona dymna dla wypowiedzi o pewnych prawdach uniwersalnych, które zawsze pozostają aktualne w życiu człowieka i mechanizmie dziejów. Pisarstwo takie, upraszczając dłuższe wywody analityczne, można również zaliczyć do aluzyjnego. Gorin korzysta tu z dobroci zastanego inwentarza, pomnażając swą twórczość o rysy moralitetowe. Jest moralizatorem. Ale, na szczęście, nie brakuje mu poczucia humoru.

Malownicza postać Dyla Sowizdrzała doczekała się w Europie wielu tytułów do sławy buntownika a zarazem plebejskiego orędownika o godność człowieczą w zetknięciu z tyranią feudalnej władzy. Obrońca słabych i ciemiężonych stał się uosobieniem idei wolności. Wesołek, frant, zawadiaka niskiego urodzenia, ale bardziej rycerski od szlachetnie urodzonych i krzepki ciałem oraz duchem, wyrósł na ludowego herosa Niderlandów, co uwiecznił znaną powieścią De Coster. Bohatera z tej właśnie książki przeniósł Gorin do... musicalu ("Til"), którego tekst przełożyli na język polski J. i G. Fedorowscy, a songi napisała Anna Świrszczyńska. Musical ma mnóstwo wątków i jest ogromnie rozbudowany. Przypomina trochę balladę i misterium plebejskie, trochę zaś Brechtowskie moralitety z songami, a także rodzaj komiksu scenicznego. Czegóż tam nie ma?! I walk Niderlandów z Hiszpanią, i ponurych Inkwizycji, i Judaszowych srebrników donosicieli, i miłości cz