20 sierpnia, w pierwszy dzień Międzynarodowego Festiwalu Sztuk TRANS/MISJE – TRÓJMORZE, w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie odbędzie się premiera spektaklu „Wiśniowy sad” według Antoniego Czechowa w reżyserii gruzińskiego reżysera Andro Enukidze.
fot. mat. teatru
„Wiśniowy sad” jest ostatnim, powstałym w 1903 r., dziełem wybitnego rosyjskiego pisarza przeznaczonym na scenę i od lat jednym z najchętniej wystawianych dramatów Czechowa w teatrach na całym świecie. Choć sam autor uważał, że sztuka jest komedią, najczęściej wystawiana jest w tonacji tragicznej. Tematem utworu jest rozpad dawnych gniazd szlacheckich i degradacja ziemiaństwa, ale, co podkreślają badacze literatury, i jak wynika z licznych inscenizacji, jego wymowa jest uniwersalna. Treścią dramatu są losy wdowy Lubow Raniewskiej, jej brata Gajewa i ich najbliższego otoczenia, w pewnym momencie skupionych wokół tytułowego wiśniowego sadu, którego sprzedaż wydaje się jedynym sposobem na wyjście z długów.
Oryginalny dramat Czechowa składa się z IV aktów i występuje w nim kilkanaście postaci. Reżyser rzeszowskiej inscenizacji i jednocześnie autor scenariusza oraz opracowania muzycznego Andro Enukidze zdecydował się na skróty, dopisanie początku i zakończenia, a także ograniczenie liczby bohaterów. Wszystko to ma duży wpływ na interpretację sztuki. Teatr w porozumieniu z reżyserem wybrał klasyczne tłumaczenie Czesława Jastrzębca-Kozłowskiego, które do scenariusza napisanego przez Andro Enukidze dostosował uznany tłumacz języka rosyjskiego Jerzy Czech. Autorami scenografii i kostiumów są gruzińscy artyści: Mirian Shvelidze i Shota Bagalishvili. Za choreografię odpowiada Tomasz Dajewski. Na scenie zobaczymy aktorów rzeszowskiego Teatru: Mariolę Łabno-Flaumenhaft, Dagny Mikoś, Marka Kępińskiego, Piotra Mieczysława Napieraja, Karola Kadłubca i Roberta Żurka. Spektakl trwa 90 min i oprócz pokazu premierowego, będzie można obejrzeć go także we wrześniu – bilety są już dostępne w Kasach Teatru i na stronie teatr-rzeszow.pl.
Praca Andro Enukidze z zespołem rzeszowskiego Teatru wynika z porozumienia o współpracy zawartego pomiędzy Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie a Państwowym Teatrem Dramatycznym im. Ilii Czawczawadzego w Batumi. Porozumienie zostało podpisane w 2019 roku w Rzeszowie podczas Międzynarodowego Festiwalu TRANS/MISJE – Wschód Sztuki, kiedy rzeszowski teatr po raz pierwszy gościł artystów z Gruzji (ze spektaklem „Syndrom, albo do kogo śpiewasz?” na podstawie sztuki Sławomira Mrożka „Karol” w reż. Andro Enukidze). Porozumienie zakłada współprace w zakresie działań artystycznych, kulturalnych i edukacyjnych, służących rozwojowi oraz promocji obu partnerów. Wcześniej, także w 2019 roku, w Państwowym Teatrze Dramatycznym im. Ilii Czawaczawadzego w Batumi reżyserował dyrektor Teatru im. Wandy Siemaszkowej Jan Nowara (sztukę „Szklana menażeria” Tennessee Williamsa).
fot. mat. teatru
Andro Enukidze o „Wiśniowym sadzie”:
„Wiśniowy sad” Czechowa to komedia o tragedii ludzi, którzy zabłądzili pomiędzy tym, jak należy postępować a tym, jakie postępowanie jest błędne, a nawet niedopuszczalne. Komedia o tragedii ludzi, którym nie udało się wypełnić ważnego obowiązku właśnie dlatego, że ten obowiązek był dla nich święty. Jest to wreszcie tragedia o tym, jak komiczne poczucie obowiązku przekształca się w fatum, coś mrożącego krew w żyłach w taki sposób, że podjęcie trzeźwej decyzji staje się niemożliwe. А koniec końców jest to sztuka o bardzo przyzwoitych i dobrych ludziach (jak to zwykle bywa u Czechowa), którzy cierpią właśnie dlatego, że są przyzwoici i dobrzy. Wydaje mi się, że Czechow nie osądza swoich bohaterów według ich postępków… dla Antoniego Pawłowicza ludzie to po prostu ludzie, a ludzkie czyny to tylko czyny. Postępków złych czy dobrych nie ma, w każdym razie w tej sztuce… Chociaż prawdą jest i to, że od naszych postępków zależą losy rodzin, ojczyzn, a może nawet świata.
Andro Enukidze urodzony w 1965 roku w Tbilisi, gruziński reżyser, pedagog teatralny, dyrektor artystyczny Państwowego Teatru im. Ilii Czawczawadzego w Batumi. W 1987 roku ukończył Gruziński Uniwersytet Teatru i Filmu im. Szoty Rustaweliego w Tblisi (wówczas Gruziński Państwowy Instytut Teatralny), którego obecnie jest wykładowcą, dziekanem wydziału dramatycznego. W ciągu swojej artystycznej drogi wyreżyserował ponad 80 sztuk w teatrach w Gruzji, Polsce, Rosji, Turcji i Rumunii. Laureat nagrody dla najlepszego reżysera na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Złota Maska” (Tbilisi 2000) za spektakl „Czy on jest człowiekiem?” według I. Czawczawadzego zrealizowany w Teatrze Dramatycznym im. Szoty Rustawelego. Zdobywca Grand Prix Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego im. Fiodora Dostojewskiego (Stara Russa, Nowogród 2005) za spektakl „Dosttoyevsky.ru” zrealizowany w Piątym Teatrze w Omsku, w Rosji. Reżyser filmów i seriali emitowanych w gruzińskiej telewizji publicznej. Członek jury Festiwalu Młodzieży „Debiut” (Tbilisi 2002), Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Złota Maska” (Rustawi, Batumi, Tbilisi 2004); przewodniczący jury Międzynarodowego Festiwalu Etiud (Tbilisi 2015). W dorobku ma także cztery sztuki swojego autorstwa „Pierwsza noc jest jutro” (Nagroda gruzińskiego Ministerstwa Kultury 1988), „Trzynasty eksperyment” (Nagroda gruzińskiego Ministerstwa Kultury 1990), „Pożegnanie z koncertem”, „Fast food”. Pomysłodawca i organizator Batumskiego Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego.
Mirian Shvelidze urodzony w 1947 roku w Tbilisi jest autorem scenografii do ponad 100 sztuk wystawianych w Teatrze Dramatycznym im. Szoty Rustawalego w Tblisi oraz w teatrach w Moskwie, Kijowie, Stambule, Tel Awiwe, Atenach, Kutaisi i Batumi. Jest także malarzem, a jego prace są prezentowane na wystawach sztuki współczesnej. Do najsłynniejszych projektów scenografii Miriana Shvelidze należą te stworzone do spektakli Roberta Sturua „Kvarkvare”, „Ryszard III” i „Król Lear”.
W 1971 roku ukończył Akademię Sztuki w Tbilisi. W 1980 roku otrzymał tytuł Zasłużonego Artysty Gruzji, a rok później nagrodę za projekt scenografii do spektaklu „Ryszard III” od Teatru Dramatycznego im. Szoty Rustawalego. Został mianowany głównym artystą Teatru im. Szoty Rustawalego w 1996 roku. W tym samym roku otrzymał Nagrodę Państwową oraz Złotą Nagrodę Główną na Międzynarodowym Festiwalu Rustavi za pracę nad spektaklem „Makbet”, w 1997 roku Nagrodę Króla Abashidze za pracę nad inscenizacją opery „Absalom i Eteri”.
Shota Bagalishvili urodzony w 1989 roku w Tbilisi. Działa w różnych kierunkach sztuk wizualnych, jak malarstwo, wideo, performance, rzeźba, instalacja, projektowanie scenografii i kostiumów. W 2012 roku ukończył Akademię Teologiczną w Tbilisi na Wydziale Architektury Kościelnej, Malowania Ikon, Restauracji Obiektów Sakralnych i Malarstwa Monumentalnego. W 2014 roku ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Tbilisi na Wydziale Sztuk Wizualnych, a w 2017 roku ukończył Szkołę Projektowania Georgia Aleksi-Meskhishviliego w Teatrze Dramatycznym im. Szkoty Rustawalego w Tbilisi, gdzie obecnie pracuje. Jego prace były wystawiane m.in. na World Stage Design w Tajwanie (2017) oraz Praskim Quadriennale (2019). Jest autorem scenografii do kilku spektakli, m.in. „Hamlet.comX” w Teatrze Dramatycznym im. Szoty Rustawelego w Tbilisi, „Don Juan” w Teatrze Dramatycznym im. Ilii Czawczawadzego w Batumi, „Chanuma” w Teatrze Dramatycznym Juozasa-Miltinisa w Poniewieżu.
Tomasz Dajewski aktor, mim, reżyser i choreograf. 11 lat spędził we Wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszowskiego, gdzie od 1982 do 1992 r. brał udział we wszystkich przedsięwzięciach teatru. Pracował także jako niezależny mim oraz konsultant i reżyser ruchu scenicznego. Był wykładowcą PWSFTv iT w Łodzi oraz w Państwowym Pomaturalnym Studium Kształcenia Animatorów Kultury we Wrocławiu. Jako choreograf i reżyser ruchu scenicznego Współpracował m.in. z Teatrem Studyjnym w Łodzi, Teatrem Powszechnym w Łodzi, Teatrem Polskim w Poznaniu, Teatrem im. W. Bogusławskiego w Kaliszu, Teatrem Rozrywki w Chorzowie. Stały współpracownik Teatru im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie. Dla rzeszowskiej sceny stworzył choreografię m.in. do spektakli „Szklana Menażeria”, „Miłość i gniew”, „Ermida albo Królewna pasterska”, „Hiob’51”.
***
WIŚNIOWY SAD
Premiera: 20 sierpnia, godz. 19.00
Międzynarodowy Festiwal Sztuk TRANS/MISJE – TRÓJMORZE