"Dwa teatry" Jerzego Szaniawskiego to nie tylko jedna z najwybitniejszych pozycji naszej powojennej dramaturgii. To również tytuł, którego dzieje znamienne są dla przemian ideowych i estetycznych, jakie nasza polityka kulturalna w tym okresie przechodziła. A więc tytuł-hasło, tytuł-chorągiew, zarówno dla entuzjastów jak przeciwników. I choćby tylko dlatego warto się powrotowi tego dramatu na stołeczną scenę bliżej przyjrzeć.

Prapremiera "Dwóch teatrów" odbyła się w Teatrze Powszechnym Domu Żołnierza Polskiego 24 II1946 w Krakowie, w reżyserii Ireny Grywińskiej i w oprawie scenograficznej Tadeusza Kantora, z Karolem Adwentowiczem w roli Dyrektora Teatru. W sezonie 1946/47 grana była w sumie na siedmiu scenach: Toruniu (reżyseria Wilama Horzycy z gościnnymi występami Adwentowicza), w Warszawie (Teatr Powszechny, w reżyserii i z rolą główną Jana Kochanowicza), w Poznaniu (Teatr Polski, reż. Karol Borowski), we Wrocławiu (Teatr Wielki, reż. Leonia Jabłonkówna). Po latach za najwybitniejszą uznano inscenizację Edmunda Wiercińskiego z oprawą plastyczną Andrzeja Pronaszki, premierę katowicką (Bronisław Dąbrowski w roli Dyrektora i młodziutki, początkujący wówczas, Tadeusz Łomnicki szczególnie przejmujący w roli Chłopca z deszczu), powtórzona w Częstochowie. Latem 1947 r. pokazał jeszcze "Dwa teatry" Szczecin w reżyserii Zdzisława Karczewskiego i Lublin (reż. Czesław