Mykoła Kulisz został rozstrze­lany w świątecznej, jubileuszo­wej egzekucji w dwudziestole­cie Rewolucji Październikowej. Razem z nim zginęli najwybit­niejsi twórcy kultury ukraińs­kiej, którzy nie zaakceptowali istnienia państwa radzieckiego, w którym miało nie być miej­sca na odrębność narodową. Twórcy "rozstrzelanego rene­sansu ukraińskiego" opisywali historię swojego kraju i dzieje walki narodu o niepodległość. W twórczości Kulisza jednak również ważny jest los pojedyn­czego człowieka, uwikłanego w swoją przeszłość i teraźniejszość. Tytułowy bohater "Reformato­ra" Kulisza to wyznawca no­wej rzeczywistości, który uwa­ża za najistotniejsze w rozpo­częciu budowy porewolucyjnego państwa - spowodowanie prze­mian w ludzkiej świadomości. Zamierza tego dokonać przy pomocy specjalnego dekretu, którego wprowadzenie w życie mają nadzorować komisarze lu­dowi. Jednak zapał Reformato­ra zupełnie nieoczekiwanie zaczyna zagrażać p