JEŻELI DOBRZE POLI­CZYŁEM, TO KORDIAN TEATRU WYBRZEŻE JEST 48 REALIZACJĄ OD KRAKOWSKIEJ PRAPRE­MIERY (1899). Ileż to pośród owych premier zamkniętych już okresów teatru polskiego! Jaka wspaniała galeria aktorów-Kordianów (Tarasiewicz, Węgrzyn, Osterwa, Łomnicki) i reżyserów (Schiller, Osterwa, Hanuszkie­wicz, Dejmek, Axer) mierzących się z dziełem Słowackiego! I jak wiele - bądźmy szczerzy - po­rażek i klęsk. Aktorów i reżyserów właśnie. I wciąż odnawiają­cy się, a nie rozstrzygnięty spór: grać "Kordiana", czy reżyserską wizję utworu? Spór, zda się, wymyślony przez szatana, a odżywa­jący tylko wtedy, gdy zawodzi inscenizatorska formuła. Reżyser tak jak tłumacz jest zawsze zdrajcą. Tylko nielicznym udaje się wielka sztuka przekładu i sztuka reżyserska, co wcale nie znaczy, że są oni wierni autorom w swoich zabiegach. Jeden bywa mistrzem słowa, a drugi mi­strzem sztuki teatru. Ot i tyle. Do przypomnienia dość prze­cież ja