Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu ogłasza wyniki tegorocznego naboru do Programu pisarskiego. W ramach Programu dwie, wybrane przez jury, osoby będą miały okazję rozwinąć zgłoszone koncepcje w gotowe sztuki teatralne.

fot. Maciej Zakrzewski/mat. teatru

Jury w składzie: Agata Kędzia, Ewa Piotrowska, Daniel Stachuła oraz Marzenna Wiśniewska (przewodnicząca) do udziału w Programie pisarskim wybrało następujące osoby:

– Karolinę Pestę, autorkę koncepcji sztuki teatralnej „Kołysanka dla myszy”,

– Hankę Dziubińską, autorkę koncepcji sztuki teatralnej „Jachu i Gośka”.

Serdecznie gratulujemy!

Wybrane autorki wezmą udział w sześciomiesięcznym Programie pisarskim, w ramach którego rozwiną zgłoszone koncepcje w gotowe sztuki teatralne, zyskają możliwość pracy z osobami wspierającymi proces twórczy, specjalistami z pola teatru, a także wezmą udział w spotkaniach z dziećmi. Wynagrodzenie za napisanie tekstu w ramach Programu pisarskiego wynosi 6500 zł brutto. Powstałe sztuki teatralne zostaną opublikowane w 55. tomie serii Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży.

Uzasadnienie jury:

Karolina Pesta, „Kołysanka dla myszy”

W koncepcji i próbce tekstu jury doceniło metaforyczny sposób ujęcia tematu dziecięcych lęków podczas samodzielnego zasypiania i stworzenie ram dramaturgicznych, w których dziecięcy bohater może równocześnie czuć swoją sprawczość i opiekę rodziców, poruszać się na pograniczu świata realnego i wyobraźni oraz dzięki ciekawości pokonywać swoje obawy. Jest w tym pomyśle miejsce na zaskoczenie i rozwój akcji w nieoczywistym kierunku, a zarysowany porządek zdarzeń może spełnić się w różnych konwencjach scenicznych.

Hanka Dziubińska, „Jachu i Gośka”

W koncepcji i próbce tekstu jury doceniło autorską transpozycję motywów z bajki o Jasiu i Małgosi na współczesną historię patchworkowej rodziny, stworzenie pełnowymiarowych postaci dziecięcych, komediowy żywioł zaproponowanych dialogów i sytuacji oraz świadome zastosowanie ramy metateatralnej. W przedstawionym pomyśle na sztukę ważną rolą odgrywa dekonstrukcja pułapek, które wynikają ze schematów myślowych stosowanych zarówno przez dorosłych, jak i dzieci, a tym samym stworzenie płaszczyzny do rozmowy o relacjach rodzinnych i różnych modelach współczesnej rodziny.

Charakterystyka tegorocznej edycji:

Do Programu Pisarskiego organizowanego przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu w 2025 roku wpłynęło 59 zgłoszeń zawierających koncepcje sztuk teatralnych wraz z fragmentami tekstów. Spośród nich 57 spełniło warunki formalne i trafiło do oceny jury. Najliczniejszą grupę stanowiły propozycje adresowane do dzieci od 6 do 12 lat – było to 31 koncepcji, młodzież powyżej 12 roku życia była wskazywana jako odbiorca 25 tekstów, a dla dzieci między 3 a 6 rokiem życia zgłoszono 1 propozycję. Statystyka ta, podobnie zresztą jak te z poprzednich lat, sygnalizuje, że tworzenie sztuk teatralnych dla najmłodszych odbiorców stanowi wyzwanie dramatyczno-teatralne, na które decyduje się niewiele osób. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy mogą być przemiany praktyk artystycznych w teatrze dla dzieci, w wyniku których gotowy dramat nie odgrywa już kluczowej – źródłowej – roli. Warto jednak zauważyć, że równocześnie w środowisku osób kształtujących sztukę teatralną dla dzieci powraca temat niedoboru nowych dramatów dla najmłodszych odbiorców. Skromna liczba propozycji tekstów dla dzieci do 6 roku życia zaprasza do wnikliwego namysłu nad warunkami, które stymulowałyby ich powstawanie i obieg czytelniczo-teatralny.

Lektura wszystkich zgłoszonych koncepcji pozwala na sformułowanie kilku obserwacji. Wśród tematów proponowanych przez Autorki i Autorów dominowały doświadczenia związane ze śmiercią bliskiej osoby, trudne relacje z dorosłymi, brak wzmacniających więzi z rodzicami, przemoc rówieśnicza, traumy. Niekiedy można było odnieść wrażenie, że kreowani młodzi bohaterowie obarczeni zostają kilkoma tragediami naraz i sposób ujęcia ich losów raczej wskazuje na dorosłych odbiorców jako adekwatnych adresatów tekstu. Sposób ujęcia problematyki niektórych tekstów stwarzał czasami wrażenie, że koncepcja spełnia funkcję (auto)terapeutyczną dla dorosłych. W propozycjach podejmujących wskazane tematy zwraca uwagę trudność w przekroczeniu konwencji realistycznej w sposobie kształtowania świata przedstawionego oraz niewystarczające korzystanie z funkcji metafory. W znacznej grupie tekstów struktura dramaturgiczna opierała się na tradycyjnym schemacie podróży głównego bohatera, co oczywiście świadczy o żywotności tego modelu. Warto jednak, aby Program pisarski wykorzystywany był do transformacji konwencji czy kształtowania autorskich formuł dramatycznych oraz sprawdzania ich potencjału teatralnego. Inną zauważalną cechą proponowanych koncepcji było komponowanie zdarzeń w sposób bliższy filmowi niż rozwiązaniom teatralnym. Były też koncepcje, który miały potencjał na ciekawy proces dramaturgiczno-teatralny prowadzony wspólnie przez reżysera i dramaturga lub na spektakl partycypacyjny, nie zaś na autonomiczny tekst dramatyczny.

Do drugiego etapu Programu wybranych zostało 8 koncepcji sztuk teatralnych, które w różnym zakresie spełniały następujące cechy: odświeżały podejście do tematyki i problematyki proponowanej dzieciom i młodzieży, stwarzały szansę na kreację pełnowymiarowych bohaterów i ciekawego języka teatralnego zastosowanego w próbce zgłoszonego tekstu, podejmowały grę z konwencjami teatralnymi, wprowadzały nieoczywiste schematy fabularne, tworzyły przestrzeń na metaforę i interesujące zawiązanie relacji z potencjalnym odbiorcą. Na drugim etapie Programu ważnym aspektem były rozmowy na temat kierunków rozwoju tematu, przemian bohaterów, konfliktów oraz wizji świata, z którą Autorki i Autorzy chcą zostawić odbiorców sztuk.

________________

Koncepcje sztuk teatralnych zakwalifikowane do II etapu naboru do Programu pisarskiego 2025 (kolejność alfabetyczna wg tytułów koncepcji):

● „Czarny pasuje do wszystkiego” Piotra Paligi,

● „Jachu i Gośka” Hanki Dziubińskiej,

● „Kołysanka dla myszy” Karoliny Pesty,

● „Masłem w dół” Lilianny Kłos,

● „Projekt z biologii” Karoliny Kowalczyk,

● „Sirborea – demoniczna klechda muzyczna” Magdaleny Szuster,

● „Świeć!” Edyty Zajdlic,

● „Zabawy rodzinne” Filipa Jaśkiewicza.

Więcej informacji o Programie pisarskim Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu na stronie: www.nowesztuki.pl.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.