22 XII 1939, pierwszej okupacyjnej zimy, lider PPS i redaktor naczelny "Robotnika" Mieczysław Niedziałkowski został wezwany do gestapo i po przesłuchaniu zwolniony z nakazem stawienia się w dniu następnym. Stawił się, by umrzeć - został rozstrzelany 21 czerwca 1940 r. w Palmirach. Cały czas zachował odwagę, godność i nadzieję. To są stwierdzone fakty. W sztuce Stanisława Grochowiaka "Po tamtej stronie świec'' bohater - lider socjalistyczny Czako - zostaje przez gestapo zwolniony w wigilijny wieczór "na słowo honoru", że następnego dnia powróci. A więc pomysł oparty o rzeczywiste wydarzenia. Na tym kończy się jednak bezpośrednie podobieństwo sztuki z literaturą faktu. Treścią sztuki jest bowiem konfrontacja godności ludzkiej z pogardą, za którą stoi cała filozofia traktowania podbitych i uciemiężonych narodów jak, robactwa. Czako jest niewątpliwie człowiekiem wielkiego formatu i wielkiej siły wewnętrznej dominującej nad prymitywną brutalno