STANISŁAW MONIUSZKO ostatnią operę. - "Paria" uważał za swoje najbar­dziej dojrzale, najlepsze dzieło. Twórca "Halki", "Strasznego dworu", "Hrabiny", "Verbum Mobile", "Flisa", setek pieśni i wielu innych utworów, odczuwał - może nie kompleks, ale nie­dosyt popularności, ograniczo­ne za jego życia niemal wyłącznie do kraju ojczystego. Prag­nął wejść, jak byśmy to dziś po­wiedzieli - "na rynek europej­ski", do czego bodźca mu do­dał pobyt w Paryżu. Chciał na­pisać wielką operą o niepol­skiej tematyce. Postanowił zre­alizować temat, którym był zafascynowany jeszcze jako kilku­nastoletni chłopiec, dramat Casimira Delavigne'a, mówiący o tragicznym losie hinduskiego pa­riaca (w owych czasach mówio­no nie "parias", a "paria" i stad tytuł opery), zamordowane­go po zdemaskowaniu jego po­chodzenia. Mimo, iż wsławił się walecznością i poświęceniem w obronie ojczyzny, jako człowiek "niskiego" pochodzenia stając w obronie ojca-pariasa, z