1. Trzeba przyznać, że w repertuarze naszych teatrów w ostatnich latach niewiele oglądaliśmy sztuk współczesnych. Oczywiście, przez określenie "sztuka współczesna" rozumiem w tym wypadku nie tylko taki utwór, który wyszedł spod piorą współczesnego autora, ale i taki zarazem, który treścią swoją, klimatem ideowym, problematyką wiąże się w sposób istotny z naszym dniem dzisiejszym lub ze sprawami lat niedawno przeżytych. W tym rozumieniu sztuką współczesną jest i "Dom na Twardej" Korcellego, i "Rok 1944" Kuśmierka, i naturalnie sztuka Wydrzyńkiego "Ludzie i cienie", której akcja rozgrywa się w latach okupacji, gdzieś mniej więcej w połowie tej naszej drogi przez mękę, jaką była miniona wojna. Odeszliśmy od tamtych lat daleko, czas i przeżyte dziesięciolecie wolności odebrały ostrość barw tamtym przeżyciom i tamtym tragediom. Ale choć chcielibyśmy nawet zapomnieć o wielu rzeczach, które utkwiły w nas wówczas w sposób szczególnie b