Cóż można powiedzieć nowe­go o powikłanych losach pol­skich pół wieku po wojnie? Po literackich wiwisekcjach Tadeu­sza Borowskiego, Zofii Nałkowskiej, Stanisława Dygata, Stanisława Ró­żewicza? Zbiorowe doświadczenie epoki pieców utrwaliło się na kliszy świadomości powojennych pokoleń dzięki literaturze nie zawsze naj­wyższego lotu, ale porażającej gro­zą dokumentu, opisem obozowych okrucieństw, badaniem wytrzymało­ści człowieka. Ile na ten temat mo­że powiedzieć kolejny autor? "Obóz wszystkich świętych" Ta­deusza {#au#2309}Nowakowskiego{/#} (pierwsze polskie wydanie 1989) jest książką niezwykłą nie przez fakt, że jej au­torem jest współzałożyciel Radia Wolnej Europy, obłożony anatemą przez PRL-owskie władze i dziś spi­jający owoce swego antykomuni­zmu, lecz przez swą klasę i war­tość, daleko wykraczające poza ry­tualny nurt wspomnieniowy, ojczy­źniany. Jest książką utalentowane­go prozaika, świetnie warsztatowo