Dymitr Mereżkowski, szlachcic urodzony w r. 1865 na Ukrainie, należał do bardzo wszechstronnych pisarzy. Oprócz dramatu uprawiał powieść, esej, publicystykę, krytykę. "Paweł I" uznany jest przez historyków literatury za część osobliwej trylogii - złożonej z dramatu ("Paweł I") i dwóch powieści ("Aleksander I" i "Dekabryści"). Łączy owe utwory swoista historiozofia autora, którą można by nazwać jakimś mistycznym anarchizmem. - Wielka w nim niechęć do tak charakterystycznego dla ojczyzny Mereżkowskiego i wszystkich _ państw totalitarnych - kultu jednostki. Ubóstwianie człowieka, w tym przypadku cara, uważa pisarz za grzech śmiertelny, przynajmniej do chwili "trzeciego objawienia", tj. zstąpienia na ziemię Ducha Świętego, a więc do momentu, kiedy Bóg zamieszka w każdym z ludzi. Jest też Mereżkowski przeciwnikiem wszelkiej władzy, państwa, prawa - ograniczają one bowiem, jego zdaniem, zaistnienie na ziemi królestwa miłości - Królestwa Boż
Tytuł oryginalny
Nowe wcielenie "Pawła Pierwszego"
Źródło:
Materiał nadesłany
Ilustrowany Kurier Polski nr 36