Dla dzisiejszego widza i czytelnika "Cudu mniemanego, czyli Krakowiaków i Górali" Wojciecha {#au#177}Bogusławskiego{/#} jego niezwykła popularność sceniczna i znaczenie dla dziejów nie tylko teatru, ale i narodu polskiego może wyda­wać się paradoksem. W warstwie fabularnej jest to bowiem najprostsza opowiastka o miłości krakowiaka do dziewczyny, wcześniej przyrzeczonej góralowi, co staje się przyczyną konfliktu rozwiązanego przez przybysza z zewnątrz. Jednak od premiery - 1 marca 1794 r. - otoczona legendą komedioopera Bogusławskiego z muzyką Jana Stefaniego przekroczyła obszar teatru, towarzysząc najważniejszym momentom naszej historii końca XVIII i całego XIX wieku. W jej treści doszukiwano się różnorakich metafor, obrazujących sytuację Polski pod zaborami. Dziś, wystawiając "Krakowiaków..." po dwóch wiekach od prapremiery, trzeba zdecydować się, czy odczytywać sztukę Bogusławskiego, uwzglę­dniając jej genezę i dzieje recepcji, czy też t