Żałować doprawdy wypada, że tylko znikoma liczba warszawiaków oglądać mogła arcydzieło Gorkiego w świetnym wykonaniu katowickiego "Teatru im. St. Wyspiańskiego". Festiwal - wśród wielu innych prawd - dowiódł i tej, że nasze teatry stołeczne będą musiały tęgo popracować, aby prymat w kraju utrzymać. Utrzymać? Raczej - dopiero wywalczyć. ''Mieszczanie" (1901) to był debiut dramatyczny Gorkiego, ale debiut osobliwy t mało jest w literaturze światowej sztuk równie dojrzałych, które by tyle zawierały i tak intensywnym życiem żyły. Prawda postaci - i prawda konfliktów - chwyta za trzewia. I mimo, że Gorki maluje środowisko odrażające; klasę, którą już wtedy, w 1901 r., ukazuje jako nieodwołalnie przez historię skazaną - ze sceny wieje potężnym tchnieniem harda radość życia, wiara w życie, wiara w człowieka. I w żadnym bodaj teatrze świata nie znajdziemy takiego połączenia realizmu - aż okrutnego, bo sięgającego do samego dna rozpa