Ryzyko artystyczne i prapremiery. XXVII Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych. „Teatr blisko ludzi”, czyli edukacja kulturowa, rewitalizacja i działanie przeciw wykluczeniu. Troska o więź z widzami i szukanie nowych miejsc „spotkań” z publicznością. Teatr w Internecie, radiu i telewizji. Tymi kilkoma hasłami można by w telegraficznym skrócie podsumować rok 2021 w Teatrze Powszechnym w Łodzi. Zapraszamy do przeczytania krótkiego podsumowania 2021 roku.
fot. mat. teatru
Prapremiery, czyli odwaga podjęcia ryzyka artystycznego…
„W teatrze bardzo ważne jest ryzyko artystyczne” – podkreśla zawsze dyrektorka Teatru Powszechnego w Łodzi Ewa Pilawska. Ryzyko to wiąże się z odwagą prezentowania na scenie zupełnie nowych sztuk – „niesprawdzonych” na innych scenach i nigdy dotąd niepokazywanych w Polsce czy nawet na świecie. To dzięki prapremierom i konfrontacji z widzami teatr może poszukiwać i rozwijać się.
W 2021 roku zaprezentowaliśmy aż 5 prapremier spektakli - m.in. światowe prapremiery 3 polskich sztuk komediowych, które powstały specjalnie dla Teatru Powszechnego w Łodzi – Polskiego Centrum Komedii. Pokazaliśmy „Dobrą zmianę” Jakuba Przebindowskiego, „Chciałem być” Michała Siegoczyńskiego i „Tańczącego z gwiazdami” Michała Walczaka (ten spektakl był prezentowany także na Jeleniogórskich Spotkaniach Teatralnych, a w lutym 2022 będzie pokazany na Katowickim Karnawale Komedii).
W ramach cyklu „Dziecko w sytuacji” odbyły się dwie prapremiery: polska prapremiera sztuki Dave’a Deveau „#Otagowani” oraz światowa prapremiera sztuki Jasia Kapeli i Hanny M. Zagulskiej „Odwaga”. W ramach autorskiego projektu wyreżyserowała je społecznie Ewa Pilawska. Ponadto ogłosiliśmy 7. Edycję konkursu „Komediopisanie”, którego celem jest inspirowanie autorów do pisania polskich sztuk komediowych z myślą o prapremierach na teatralnych scenach.
W tym roku rozpoczęły się także próby do naszej koprodukcji z warszawskim Teatrem Powszechnym – „Imagine 2” w reżyserii Krystiana Lupy. Światowa prapremiera odbędzie się na naszej Dużej Scenie 23 kwietnia 2022.
XVII Międzynarodowy Festiwal Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych. Artysta w kryzysie?
W październiku odbyła się XXVII edycja Festiwalu, który nie mógł odbyć się w marcu. Tematem tegorocznej edycji był „Artysta w kryzysie”. Dyrektor artystyczna Ewa Pilawska postawiła pytania, na które widzowie wspólnie z twórcami szukali odpowiedzi. „Czy nie mamy do czynienia z paradoksem polegającym na tym, że sztuka pozwala nam przetrwać najtrudniejsze momenty, a jednocześnie jest „wartością dodaną”, z której jako pierwszej dobrowolnie rezygnujemy, jeśli zachodzi taka konieczność? Jaka jest relacja między społeczeństwem a twórcą? Jaka jest relacja między odbiorcą a twórcą? Czy sztuka jest przedmiotem naszej wspólnej odpowiedzialności? Czy dopiero pandemia pokazała nam, jak bardzo potrzebujemy artystów i sztuki? A może pandemia uświadomiła nam, że artyści i sztuka niewiele nas obchodzą?” – napisała między innymi w festiwalowym wstępniaku Ewa Pilawska.
W ramach Festiwalu można było obejrzeć 8 spektakli, wziąć udział w wystawach, dyskusjach i spotkania z twórcami. Wśród Pokazów Mistrzowskich tej edycji znalazła się „Aleja Zasłużonych” Jarosława Mikołajewskiego w reżyserii Krystyny Jandy i „Odyseja. Historia dla Hollywoodu” w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego. W Plebiscycie Publiczności tytuł Najlepszego Spektaklu Festiwalu otrzymały „3SIOSTRY” w reżyserii Luka Percevala (na Festiwalu odbyła się też światowa premiera autorskiego, reżyserskiego zapisu filmowego spektaklu). Za Najlepszą Aktorkę została uznana Oksana Czerkaszyna (za role w „3SIOSTRACH” i „Jądrze ciemności” w reżyserii Pawła Łysaka), a za Najlepszego Aktora Mariusz Ostrowski (za rolę Krzysztofa Krawczyka w spektaklu „Chciałem być” – naszej prapremierze).
Nowe realia – teatr w telewizji, radiu, Internecie
Pandemia i kolejne zamknięcia teatrów spowodowały, że szukaliśmy wszelkich możliwych dróg spotkań z widzami, wykorzystując nowe technologie w czasie, kiedy nie mogliśmy grać na żywo. W tym roku zaprezentowaliśmy bezpłatnie na Youtubie 15 premierowych odcinków drugiego sezonu serialu „Pomoc domowa radzi”. Wszystkie były zaprezentowane także w TV TOYA.
Na antenie Radia Łódź odbyły się w tym roku kolejne premiery unikatowego „Teatru dla niewidomych i słabo widzących”, a w Radiu Lutnia usłyszeć można było nasze słuchowisko. W TV TOYA zaprezentowaliśmy specjalną Noworoczną premierę telewizyjną „Rodziny” Słonimskiego w reżyserii Wojciecha Malajkata (premiera z udziałem publiczności odbyła się 18 grudnia 2021 na Dużej Scenie).
Przez cały rok można było oglądać nasze spektakle online za symboliczne 20 groszy. Realizowaliśmy także streamingi na żywo – internetowe transmisje z naszej Małej Sceny.
„Teatr blisko ludzi” – przeciw wykluczeniu i z myślą o edukacji kulturowej
„Spektakle dla emerytów”, „Spektakle dla studentów”, „Spektakle dla bezrobotnych”, „Sylwester dla bezrobotnych”, „Spektakle dla medyków" – kontynuowaliśmy w tym roku nasze projekty, dzięki którym zwiększamy dostęp do kultury dla wszystkich widzów. W tym roku współpracowaliśmy także z domami pomocy społecznej, fundacjami, ośrodkami socjoterapii, ośrodkami wychowawczymi, domami dziecka, umożliwiając podopiecznym tych instytucji udział w spektaklach.
Z myślą o osobach z dysfunkcją wzroku realizowaliśmy kolejne premiery „Teatru dla niewidomych i słabo widzących”, a dla osób niesłyszących przygotowaliśmy specjalne emisje spektakli online z napisami.
Niwelowaliśmy bariery ekonomiczne – wszystkie nasze prezentacje w Internecie kosztowały symboliczne 20 groszy i były dostępne dla osób, które nie mogą opuszczać domów lub unikały miejsc publicznych w czasie epidemii. Dzięki współpracy z Manufakturą prapremiera „Dobrej zmiany” odbyła się na Rynku Włókniarek Łódzkich – przygotowaliśmy dla łodzian ponad 2 tysiące bezpłatnych zaproszeń.
Bardzo ważne jest dla nas przeciwdziałanie wykluczeniu na różnych poziomach i inspirowanie do refleksji, również młodzież. Szczególnie z myślą o młodzieży powstał i jest realizowany autorski cykl „Dziecko w sytuacji”, na który składają się spektakle i warsztaty. Spektakle podejmują ważne tematy, które dotyczą kształtowania postaw młodych ludzi opierających się na empatii i tolerancji. Wśród tematów podejmowanych w spektaklach są między innymi transpłciowość (w spektaklu „Odwaga), homoseksualizm (w spektaklu „Siedemnaście”), wykluczenie z powodu biedy (w spektaklu „Janek, król przeprowadzek) czy płci (w sztuce„Dziewczyna jak ta”).
Realizowaliśmy również inne nasze projekty edukacyjne – lekcje teatralne, lekcje o kurtynie, warsztaty aktorskie. Uczesnitczyliśmy w Łódzkich Senioraliach, Weekendzie seniora z kulturą,
Teatr Powszechny w… Łodzi, Szczecinie, Opolu
Działania w sieci pozwoliły nam docierać z naszymi spektaklami i projektami do widzów w całej Polsce i na świecie. Cykl edukacyjny „Dziecko w sytuacji” zyskał nową internetową odsłonę i dużo większy zasięg. Spektakle z cyklu można było oglądać zarówno na żywo (razem z warsztatami), jak i online (razem z warsztatami przez Teamsa) w symbolicznej cenie, co niwelowało ograniczenia dostępności i pozwalalo na realizację projektu także w mniejszych i odległych miejscowościach. Jedno dnia graliśmy w Łodzi, drugiego w Szczecinie, a trzeciego w Opolu...
Rok 2021 w liczbach
We wrześniu 2021 na Małej Scenie Wojewoda Łódzki Tobiasz Bocheński wręczył Zespołowi Teatru 27 odznaczeń przyznanych przyznane przez Prezydenta RP oraz Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
W 2021 roku Teatr zagrał łącznie niemal 400 przedstawień, zrealizował ponad 120 warsztatów i zajęć edukacyjnych, a ze swoją ofertą docierał do widzów zarówno na żywo, jak i za pomocą internetu, radia i telewizji. Odbiorcami wszystkich projektów (na żywo, online, w telewizji i radiu) było łącznie około 1 300 000 osób.