W czerwcu tego roku Teatr Łaźnia Nowa zaprezentuje spektakl „Konformista 2029” na Aranya Theater Festival w Chinach – to już kolejna w ciągu ostatnich dziesięciu miesięcy wyprawa nowohuckiego teatru na festiwal teatralny w Państwie Środka.
fot. mat. teatru
Po ubiegłorocznym sukcesie „Śniegu” w reżyserii Bartosza Szydłowskiego na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Wuzhen, kolejny spektakl Łaźni Nowej otrzymał zaproszenie na pokazy w Chinach. „Konformista 2029” zostanie zaprezentowany aż czterokrotnie: 21, 22 (dwukrotnie) i 23 czerwca. To kolejna edycja chińskiego festiwalu (w 2023 roku Teatr Polski w Bydgoszczy zaprezentował polsko-gruziński spektakl „Nic o nas bez nas” w reżyserii Daty Tavadze, inspirowany dokumentalną twórczością Krzysztofa Kieślowskiego), podczas której publiczność będzie miała okazję, żeby obejrzeć produkcję z Polski.
Słowo „aranya” oznacza miejsce ciszy na ziemi, miejsce, w którym można odnaleźć samego siebie.
Nazwę tę nadano założonemu w 2013 roku kurortowi nad Zatoka Pohaj, w obrębie prefektury miejskiej Quinhuangdao w północno-chińskiej prowincji Hebei. W założeniu ma on stanowić estetyczne, wpisujące się w naturalny krajobraz środowisko, w którym można się dać pochłonąć emocjonalnym i duchowym poszukiwaniom. Tegoroczna edycja Festiwalu Teatralnego rozpocznie się 20 i potrwa do 30 czerwca.
Organizatorzy festiwalu przekonują, ze jego celem jest eliminowanie granic w sztuce, dzięki kierowaniu się takimi wartościami jak różnorodność, otwartość i inkluzja. Spotykają się podczas niego twórcy i twórczynie nie tylko zajmujący się teatrem, ale również takimi dziedzinami, jak literatura, muzyka, taniec czy architektura. Założycielem Aranya Theater Festival jest Mam Yin, a dyrektorami artystycznymi reżyser Meng Jinghui, aktorka Zhang Ziyi oraz aktor i reżyser Chen Minghao.
Program Festiwalu podzielony jest na dwie sekcje, w których zaprezentowane zostaną produkcje międzynarodowe oraz produkcje krajowe. W pierwszej z nich znalazł się „Konformista 2029” w reżyserii Bartosza Szydłowskiego oraz między innymi: „Hamlet in the imperative!” (reż. Oliver Py, Francja), „Drama” (reż. Constance Macras, Niemcy), „King’s Chicchinella” (reż. Emma Dante, Włochy), „The Castle Tower” (reż. Satoshi MIYAGI, Japonia), „The Interrogation” (reż. Milo Rau, Holandia), „Between the lines” (reż. Tiago Rodrigues, Portugalia), czy „Announced Suicide” (reż. Mazen El Gharabawy, Egipt). Wśród reżyserów i reżyserek, których spektakle zaprezentowane zostaną w sekcji produkcji chińskich znaleźli się między innymi: Ma Junfeng, Meng Jinghui, Chen Minghao, Li Jianjun, Yang Ting, Lin Hee-yue, czy Liu Chang.
„Konformistę” znamy z legendarnej, wydanej w 1951 roku powieści Alberto Moravii oraz kultowego filmu Bernardo Bertolucciego, nagrodzonego na Berlinale w 1970 roku. Reżyser spektaklu, Bartosz Szydłowski, podkreśla, że konformizm jest utraconą szansą na marzenie, wolność, czy przestrzeń rozwoju. To lęk przed samym sobą, maska przetrwania w byle jakich okolicznościach. To zmęczenie poszukiwaniem. Dlatego też Marcel Klerykowski (Szymon Czacki za tę rolę otrzymał nagrodę za najlepszą rolę męską na 11. Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Boska Komedia) żyje połowicznie. Nie interesuje go przygoda życia, ryzyko, jakie ze sobą niesie. Szuka gotowych odpowiedzi, zwalniających z odpowiedzialności i dających pozorne poczucie bezpieczeństwa. Pragnie dostosować się do większości, podporządkować jej, opanować lęk i uporządkować chaos.
Autor adaptacji, Mateusz Pakuła, zaznacza, że „ludzie potrzebują̨ wskazówek, boją się wolności i niezwykle chętnie przyswajają̨ sobie możliwość́ «bycia zadecydowanym»”. Ideologia stabilizuje obraz świata. Zgodność z rozpisanymi na paragrafy zasadami jest nośnikiem wiarygodności. Nie trzeba myśleć, należy być zgodnym z doktryną. Powinność wobec niej staje się obowiązującym modelem życia, gdzie kłamstwo staje się prawdą, a prawda kłamstwem. Ta transakcja ma jednak swoją cenę. Rację ma tłum, nigdy jednostka. Znika empatia i współodczuwanie. Każdy chce tego samego. „Wynaleźliśmy szczęcie” – mówią ludzie. „Chcę być taki, jak inni” – mówi człowiek.
„To świat bez jasnej aury, bez wyraźnego trójpodziału władzy, właściwie bez przyszłości. Zamiast autorytetów – autorytaryzm, zamiast walki o imponderabilia – tylko konsumpcja. Mała stabilizacja na wieki wieków amen” – pisał w recenzji spektaklu Łukasz Maciejewski. Jak spektakl polskich twórców zostanie odebrany przez chińską publiczność? Przekonamy się o tym niebawem – zespół Łaźni Nowej zapowiada bowiem szczegółowe relacje z wyprawy.
Wyjazd „Konformisty 2029” na Aranya Theater Festival możliwy jest dzięki współpracy Teatru Łaźnia Nowa z Instytutem Adama Mickiewicza oraz dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Instytut Adama Mickiewicza jest państwową instytucją kultury, którego zadaniem jest popularyzacja polskiej kultury za granicą oraz inicjowanie i rozwijanie międzynarodowej współpracy i wymiany kulturalnej w zgodzie z założeniami polityki zagranicznej i kulturalnej Rzeczypospolitej Polskiej. Organizatorem Instytutu Adama Mickiewicza jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.