24 października w Teatrze Nowym Proxima kolejny spektakl, który powstał w ramach II edycji Laboratorium Nowego Teatru. „Robotnica, albo 27 omdleń klasy robotniczej” w reż. Darii Kubusiak
Tego samego dnia miejscowy działacz PPR i były członek rady zakładowej w Poznańskim przyjechał do fabryki, by agitować robotnice. Otoczony przez rozgniewane kobiety, uderzył czy też popchnął jedną z nich. Wybuchło zamieszanie; około dwudziestu siedmiu kobiet zemdlało – to zbiorowe omdlenie być może było symulowane, jak sugerował śledczy z PPR. Taka specyficzna forma współpracy zelektryzowała strajk. Mdlejące kobiety rozładowały napiętą sytuację, ponieważ uwaga wszystkich skupiła się na cuceniu „nieprzytomnych”. Zarazem jednak zbiorowe omdlenie miało ten skutek, że wyolbrzymiło cały incydent, który zaczął jawić się jako masowa przemoc. Omdlenie potwierdzało także kontrolę nad przestrzenią fabryki: robotnice zademonstrowały, że w swojej fabryce mają prawo robić, co chcą, nawet jeśli tym czymś ma być leżenie bez przytomności. (Padraic Kenney, Budowanie Polski Ludowej. Robotnicy a komuniści 1945-1950, przeł. Anna Dzierzgowska, W.A.B., Warszawa 2015, s. 135)
mdlejących robotnic niczym mityczna historia powraca w relacjach ze strajków wybuchających w całej Polsce. W fabryce Winiary w Kaliszu w latach 80. kobiety omdlewały z powodu trudnych warunków pracy. To właśnie tam na wydziale pierwszym pracownicy w spontanicznym zrywie postanowili zatrzymać maszyny i rozpocząć strajk, którego celem była walka o godność, podmiotowość, poprawę jakości pracy i płacy. Archiwum robotniczego ruchu i przestrzeni fabryk, zakładów pracy należy – czy można – badać poprzez działające ciało; ciało, którego pamięć wykracza poza dostępne dokumenty i tradycyjnie zarchiwizowane źródła. W oparciu o wywiady z uczestniczkami i uczestnikami strajku powstało przedstawienie Robotnica, albo 27 omdleń klasy robotniczej; jego celem jest opowiedzenie na nowo historii, która niebawem może stać się tylko suchą historyczną notką.
Twórcy spektaklu: reżyseria i dramaturgia: Daria Kubisiak muzyka: Jarek Płonka charakteryzacja: Dominika Harat, Artur Świetny obsada: Małgorzata Biela, Zuzanna Czerniejewska, Weronika Łukaszewska, Marek Pawlak, Dawid Lipiński
Pokazy premierowe: 24 i 25 października, godz. 19.15, Teatr Nowy w Krakowie, ul. Krakowska 41, rezerwacja bezpłatnych wejściówek: [email protected]
„Od momentu, kiedy dowiedziałam się, że w roku 80. moja mama brała udział w strajkach w kaliskim zakładzie Winiary, zaczęłam drążyć ten temat, początkowo przez wywiady z mamą i innymi uczestnikami strajku, z czasem posiłkując się dokumentami znalezionymi w Archiwum Państwowym w Kaliszu czy w IPN. Owocne okazało się też przeglądanie „Przyjaciółki” z lat 80., w której zaczytywała się moja mama. […] Ponieważ punktem wyjściowym w budowaniu opowieści o robotnicach była dla mnie historia omdlenia 27 kobiet w fabryce, to bardzo poruszyła mnie historia kaliskiej robotnicy Marii Jarych, która zemdlała w 200-litrowym baniaku podczas jego czyszczenia. Gdy pracowałam nad Robotnicą, interesowało mnie to, w jaki sposób przykre doświadczenia kobiet pracujących w bardzo ciężkich warunkach mogą stać się zapalnikiem nowych form oporu, które nazywam strategiami słabych”. Daria Kubisiak
Spektakl powstał w ramach II edycji Laboratorium Nowego Teatru. Program realizowany jest ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Program realizowany jest przy wsparciu finansowym Goethe-Institut Krakau. Spektakl powstał przy wsparciu produkcyjnym Teatru Ochoty.
Więcej informacji: www.teatrnowy.com.pl
Daria Kubisiak, rocznik 1989. Absolwentka performatyki przedstawień na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz absolwentka reżyserii o specjalności dramaturg teatru na Wydziale Reżyserii Dramatu Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie. Jako dramatopisarka debiutowała tekstem Reduplikacja w reżyserii Aśki Grochulskiej w Łaźni Nowej w Krakowie w ramach Festiwalu Uczuć Urażonych. Współautorka i współreżyserka instalacji Kartoteka rozrzucona 2.016 (Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, 2016). Współtworzyła wraz z Katarzyną Peplińską autorskie wydarzenie sceniczne Chór Performatyków, które otrzymało wyróżnienie na krakowskim Forum Młodej Reżyserii w 2016 roku (Cricoteka 2016, Teatr Nowy w Krakowie 2017). Tworzy projekty z pogranicza teatru, tańca i sztuk performatywnych. Współpracowała z: Martyną Wawrzyniak, Barbarą Bujakowską, Klaudią Hartung-Wójciak, Jakubem Skrzywankiem, Cezarym Tomaszewskim, Rudolfem Zioło i Pawłem Miśkiewiczem. Zrealizowany w ramach drugiej edycji Laboratorium Nowego Teatru spektakl Robotnica, albo 27 omdleń klasy robotniczej to jej reżyserski debiut.