Kiedy w październiku 2023 roku będziemy kończyli 40. Sejmik Teatrów Wsi Polskiej, będziemy mogli podsumować: 40 lat, blisko 800 zespołów, które przygotowały ponad 1900 widowisk większości opartych na rdzennej kulturze, na zwyczajach i obrzędach – informuje Towarzystwo Kultury Teatralnej, rozpoczynając rocznicowy rok sejmikowania.

Najważniejsze powiedzmy już na początku: rok 2023 przyniesie zamknięcie czwartego dziesięciolecia Sejmików Wiejskich Zespołów Teatralnych. I nie jest to jedyny jubileusz, jaki przyjdzie nam przeżyć.

Wszystko zaczęło się w październiku 1983 roku – po kilkumiesięcznych przygotowaniach, po zebraniu opinii i propozycji, po nakreśleniu programu i sposobu jego realizacji, po znalezieniu partnerów, wreszcie po uzyskaniu gwarancji Ministerstwa Kultury i Sztuki – odbyła się w Warszawie konferencja teatralna, na której obwieszczono otwarcie ogólnopolskiego sejmikowania. Zasady organizacyjne były przejrzyste – w pierwszym półroczu 5 przeglądów rejonowych, obejmujących cały kraj, a jesienią „centralne” spotkanie najbardziej wartościowych przedstawień. Istota sprawy tkwiła jednak w założeniach programowych – dobitnie podkreślono niekonkursowy charakter, zaś do obowiązków komisji artystycznych (nie sądów konkursowych!) wpisano nie nakaz oceny i rozdzielenia nagród, lecz zadanie podjęcia publicznej rozmowy o widowiskach, tworzenia atmosfery sprzyjającej integracji i wymianie poglądów oraz przeprowadzenia zajęć warsztatowych w oparciu o obejrzane spektakle.

Idea nie zrodziła się z niczego, autorzy ogólnopolskiego projektumieli przetarty szlak. Przede wszystkim Stoczek Łukowski – tu w 1970 roku zaczęło się sejmikowanie; teraz odbędzie się po raz 50. i to jest drugi z zapowiedzianych jubileuszy. 5 lat później pomysł podchwycono w Tarnogrodzie, gdzie był dom kultury z prawdziwego zdarzenia, z doborową załogą. Szło więc o to, by na fundamencie doświadczeń zbudować s y s t e m – całościowy program, adresowany do wiejskich zespołów oraz skutecznie upowszechnić go w całym kraju. Te zadania przyjęło na siebie i wykonało Towarzystwo Kultury Teatralnej.

Rok po inauguracyjnej konferencji, odbył się w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury pierwszy Sejmik Teatrów Wsi Polskiej, z najciekawszymi widowiskami, wybranymi z ponad 60 uczestniczących w rejonowych przeglądach. To wtedy kronikarz zapisał: „Zdaliśmy sobie sprawę, że narodziło się coś naprawdę oczekiwanego i potrzebnego, z szansami na dłuższe trwanie”. Dorobek 40 lat potwierdza, że szanse zostały wykorzystane.

W październiku 2023, w dniu zakończenia 40. Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej, będziemy mogli zapisać podsumowanie: 40 lat, prawie 800 zespołów, które przygotowały ponad 1900 widowisk – więcej niż połowę wywiedzionych z rdzennej kultury, z obrzędów i zwyczajów. Napiszemy o wielkiej pracy gospodarzy 200 sejmików rejonowych, które odbywały się zawsze w Stoczku Łukowskim i Tarnogrodzie, prawie od początku w Bukowinie Tatrzańskiej w tandemie z Nowym Sączem, zaś po nieuchronnych (4 dekady!) zmianach miejsc, od kilkunastu lat w Ożarowie koło Wielunia i od niedawna w Osięcinach na Kujawach; wcześniej były Włoszakowice, Świdwin, Kaczory. Także o wdzięczności dla niezawodnie towarzyszących ludzi teatru, nauki, mediów… To będą zdania oszczędne w słowa, bo niełatwo w sprawozdaniu zawrzeć wszystkie. dobre myśli, dobrą pamięć...

W przeświadczeniu o doniosłości sprawy, Zarząd Główny TKT od początku podjął – niespotykaną w ruchu ochotniczym – pracę dokumentującą, utrwalającą zbiorowy czyn. Wydajemy co roku biuletyn z opisami wszystkich widowisk, przygotowaliśmy 6 książek o sejmikach, pierwszą po dziesięciu latach, kolejne po każdym pięcioleciu. To nie są jubileuszowe, samochwalcze albumy, to są obrazy etapów znojnej drogi, którą 40 lat temu zaczęliśmy. I pewnie dopiero dzisiaj dostrzegamy, jak trafnie sens i cel naszej pracy oddają tytuły dwóch ostatnich książek: „teatr ocalany” oraz „by źródło wciąż biło…”. Ocalamy teatr ludowy, by nie zapomnieć o źródle.

Kalendarz sejmików rejonowych

- Tarnogród – 3-5 marca 2023

- Stoczek Łukowski – 17-18 czerwca 2023

- Ożarów – 1-2 lipca 2023

- Osięciny – 8-9 lipca 2023

- Bukowina Tatrzańska – 16-17 września 2023

40. Ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej

- Tarnogród – 13-15 października 2023

Regulamin oraz podział województw na rejony, adresy i kontakty z organizatorami: www.tkt.art.pl

Informacje również: [email protected]