Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego od dłuższego czasu realizuje „Pakiet dla Kultury”, o który zaapelowali w środę przedstawiciele środowisk twórczych. Trzy główne postulaty: zmiana artykułu 15L, implementacja dyrektywy na jednolitym rynku cyfrowym oraz ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego są obecnie procedowane. Ponadto MKiDN od początku epidemii uruchomiło kilkanaście różnorodnych form wsparcia dla artystów, instytucji kultury (państwowych i samorządowych) oraz przedsiębiorców działających w sektorze kultury. W środę zakończył się również nabór wniosków do Funduszu Wsparcia Kultury, którego budżet wynosi 400 mln zł.
Zmiana artykułu 15L zawartego w Tarczy Antykryzysowej
Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu przychylił się do stanowiska twórców oraz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, wskazującego na bezzasadność dalszego wstrzymywania poboru wynagrodzeń przez te organizacje w sytuacji, gdy większość przedsiębiorców wznowiło działalność gospodarczą i uzyskuje wpływy także z eksploatacji praw autorskich i pokrewnych. W związku z tym 8 października wystąpił do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii o zmianę art. 15L ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych i pilne skierowanie projektu zmiany ustawy do prac legislacyjnych.
Ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego
Ustawa o uprawnieniach artysty zawodowego zostanie wpisana do rządowego wykazu prac legislacyjnych jeszcze w IV kwartale br. Wtedy też rozpoczną się konsultacje międzyresortowe oraz społeczne. Ustawa przewiduje powołanie Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych oraz nowelizację art. 20 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w zakresie nośników objętych opłatą reprograficzną.
Implementacja dyrektywy na jednolitym rynku cyfrowym
MKiDN przeprowadziło już prekonsultacje publiczne, w których zainteresowane branże i podmioty mogły składać swoje propozycje oraz stanowiska. Termin otwartych publicznych prekonsultacji upłynął 30 września br. Po zakończeniu prac analitycznych projekt będzie konsultowany publicznie. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami Komisji Europejskiej, wytyczne niezbędne do zakończenia prac nad projektem zostaną wydane na przełomie grudnia i stycznia.
Termin implementacji dyrektywy upływa w czerwcu 2021 r.
Szerokie wsparcie dla sektora kultury
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomiło dotychczas kilkanaście różnorodnych form wsparcia dla całego sektora kultury. Obecnie trwa rozpatrywanie wniosków złożonych w ramach Funduszu Wsparcia Kultury. 400 mln zł zostanie przekazanych samorządowym instytucjom artystycznym, organizacjom pozarządowym i przedsiębiorcom działającym w sektorze kultury na pokrycie strat poniesionych od początku pandemii, czyli od 12 marca.
Łączna wartość działań pomocowych rządu dla kultury szacowana jest już na ok. 6 miliardów zł i obejmuje m.in.:
1. Wielomilionową pomoc dla przedsiębiorstw z branży kultury, NGO-sów, osób samozatrudnionych i na umowach cywilno-prawnych w ramach Tarczy Antykryzysowej:
a. Dla osób na umowach cywilonoprawnych:
- świadczenie postojowe w wysokości 2080 zł, zwolnione z podatku
b. Dla przedsiębiorstw oraz osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą (wybrane rozwiązania):
- dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia,
- pożyczka obrotowa finansująca wypłatę wynagrodzeń w sektorze MŚP,
- zwolnienie ze składek ZUS,
- umorzenie zaległości podatkowych,
- możliwość odliczenia straty z bieżącego roku od dochodu za rok poprzedni,
- niskooprocentowana pożyczka ze środków Funduszu Pracy dla mikroprzedsiębiorców do kwoty 5 000 zł,
- świadczenie postojowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą w wysokości 2080 zł albo 1300 zł.
c. Dla opiekunów Pomników Historii oraz miejsc światowego dziedzictwa:
- możliwość ubiegania się o dofinansowanie wynagrodzeń osób zatrudnionych przez podmiot zarządzający Pomnikiem Historii lub miejscem światowego dziedzictwa ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.
d. Dla instytucji kultury – zarówno państwowych, współprowadzonych z ministrem właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jak i samorządowych:
- wsparcie z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy w następstwie wystąpienia epidemii.
e. Dla organizacji pozarządowych:
- możliwość dofinansowania kosztów wynagrodzeń oraz świadczenia na ochronę miejsc pracy
- zwolnienie z nieopłaconych składek
- nowe warunki zaciągania pożyczek (wydłużenie karencji w spłacie kapitału, możliwość zawieszenia spłaty rat, możliwość obniżenia oprocentowania, wydłużenie okresu spłat)
- zmiany w rozliczaniu wykonanych zadań publicznych
- możliwość rozłożenia na raty należności ZUS
- przesunięcie płatności podatku
- wydłużenie terminów składania rozliczeń podatkowych
2. Utworzenie specjalnego programu „Kultura w sieci” z budżetem 80 mln zł, w tym 20 mln na stypendia dla twórców i artystów. Łącznie wsparcie w ramach projektu uzyskało 3405 projektów – 1182 instytucjonalne i 2223 indywidualne (w sumie wsparcie uzyskało 3405 projektów). 60 mln zł zostało przeznaczonych na projekty instytucjonalne z wyłączeniem zakupu sprzętu.
3. Wielokrotne zwiększenie pomocy socjalnej MKiDN. Przyznanych zostało już blisko 9 tys. zapomóg socjalnych po 1800 zł, a łączny budżet na zapomogi został podniesiony z planowanych 500 tys., a następnie 3 mln zł – do blisko 20 mln zł. Dalsze wsparcie jest sukcesywnie realizowane. Osoby w trudnej sytuacji mogą aplikować o zapomogę kilkukrotnie, nabór i ocena są prowadzone w trybie ciągłym.
4. Zwiększenie środków (o 55 mln zł, do 390 mln zł) i zmiany w regulaminach Programów Ministra (uelastycznienia i bardziej liberalne podejście do oceany realizacji i rozliczenia projektów, uproszczenie zgłaszania zmian w projektach, możliwość obniżenia albo rezygnacji z wkładu własnego).
5. Zwiększenie puli stypendiów Ministra z 1,5 do 6,5 mln zł. Przyznano blisko 350 stypendiów.
6. Gwarancje kredytowe dla sektora kreatywnego w BGK na kwotę 500 mln zł.
7. Specjalne wsparcie dla branży filmowej w 1. i 3. Tarczy Antykryzysowej (umożliwienie uznawania premier filmowych organizowanych na platformach VOD oraz wprowadzenie opłaty od operatorów VOD na rzecz wsparcia funduszu polskiej kinetografii).
8. Wystąpienie do UE o zerową stawkę VAT na książki – sprawa w toku.
9. Kontynuacja prac nad ustawą o uprawnieniach artysty zawodowego i utworzeniem Funduszu Wsparcia Artystów Zawodowych.
10. Program NCK „Kultura-Interwencje” z budżetem 10 mln zł.
11. Nowelizacja budżetu w celu zrekompensowania instytucjom kultury prowadzonym i współprowadzonym przez MKiDN strat związanych z ograniczeniami w ich działalności.
12. Wprowadzenie voucherów, na które mogą być wymieniane zobowiązania instytucji kultury, które nie mogą być obecnie dotrzymane, np. niewykorzystane bilety na wydarzenia kulturalne.
13. Umożliwienie dyrektorom instytucji kultury wypłacania dodatkowego wynagrodzenia dla artystów za pracę „zastępczą” realizowaną poza siedzibą instytucji (wykładnia art. 31a ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej).
14. Sfinansowanie Tarczy dla literatów z budżetem w wysokości 2,3 mln zł na wsparcie autorów poprzez zakup licencji do publikowanych wcześniej lub premierowych tekstów: wierszy i opowiadań, ale też szkiców krytycznych i tłumaczeń.
15. Uruchomienie Funduszu Wsparcia Kultury w wysokości 400 mln zł przeznaczonych na zapewnienie ciągłości działalności artystycznej i utrzymanie miejsc pracy dla instytucji artystycznych, NGO i przedsiębiorców prowadzących działalność w dziedzinie teatru, muzyki lub tańca. Rekompensata dotyczy utraconych – z powodu epidemii – przychodów w okresie od 12 marca do 31 grudnia br. Nabór wniosków zakończył się 21 października.