Leokadia jest ostatnią szkapą dorożkarską, która traci pracę, ale nie chce iść na emeryturę i poszukuje nowej drogi życiowej. W Teatrze Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach im. Stefana Karskiego trwają prace nad przedstawieniem „Wio, Leokadio!” na podstawie powieści Joanny Kulmowej. Premiera spektaklu w reżyserii Moniki Czajkowskiej odbędzie się 12 października.
fot. mat. teatru
Realizacja sceniczna cenionej powieści Joanny Kulmowej jest głównym elementem zadania „Wio, Leokadio! Do teatru!”, które otrzymało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury Kultura – Interwencje. Edycja 2024.
Leokadia traci pracę, ponieważ Ojcowie Miasta zdecydowali się zastąpić dorożki taksówkami. Uważa jednak, że jest za młoda na emeryturę i postanawia się usamodzielnić. Próbuje swoich sił w zoo, w muzeum, w filmie, jako tragarz i pomoc domowa, udaje się nawet na emigrację. Tymczasem wyrastają jej skrzydła, co dodatkowo komplikuje sytuację. W poszukiwaniu nowej tożsamości towarzyszy jej – ze stoickim spokojem – dorożkarz Alojzy, a ich przyjaźń poddawana jest próbom.
Przedstawienie przygotowują: reżyserka, a jednocześnie autorka adaptacji i opracowania muzycznego Monika Czajkowska oraz scenograf Adrian Lewandowski. Za ruch sceniczny odpowiada choreografka Martyna Hickiewicz-Kurek, a za reżyserię świateł – Prot Jarnuszkiewicz. Obsada: Małgorzata Oracz (Leokadia), Andrzej Skorodzień (Alojzy), Mateusz Drozdowski, Michał Olszewski, Agata Sobota.
Spektakl berze udział w X Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej i Europejskiej "Klasyka Żywa". „Wio, Leokadio!” wyróżniona została w 1971 roku przez UNESCO jako jedna z najpoczytniejszych książek dziecięcych w Europie, a w 2003 r. wpisano ją do Kanonu Książek dla Dzieci i Młodzieży. Mimo to, dotychczas tylko raz – w 1983 roku w Opolu – trafiła na teatralne deski.
Realizacji przedstawienia w Kielcach towarzyszy szereg wydarzeń. Uczestnikami projektu są szkoły podstawowe w Oksie, Waśniowie i Łubnicach, które oddalone są od stolicy regionu i nie organizowały dotychczas wyjazdów swoich uczniów do „Kubusia”, a także Szkoła Podstawowa nr 37 Specjalna w Kielcach. Już na etapie prac nad przedstawieniem aktorzy przeprowadzili w szkołach twórcze warsztaty, podczas których uczniowie poznali fragmenty sztuki o przygodach Leokadii, dowiedzieli się, jak wygląda praca nad przedstawieniem, a także przedstawili plastycznie swoją wizję bohaterki książki.
15 i 16 października dzieci przyjadą do „Kubusia”, gdzie nie tylko zobaczą spektakl o perypetiach szkapy dorożkarskiej, ale także zwiedzą teatr i wezmą udział w warsztatach. Do szkolnych bibliotek trafią egzemplarze powieści Kulmowej przekazane bezpłatnie przez poznańską Oficynę Wydawniczą G&P, która w tym roku wznowiła „Wio, Leokadio!”.
Teatr zaprosił do projektu w charakterze partnerów m.in. Fundację Joanny Kulmowej i Jana Kulmy, która dba o spuściznę po twórcach oraz Stowarzyszenie Ochrony Dziedzictwa Narodowego w Kielcach. We wrześniu pod hasłem „Niech znów zabrzmi stukot kopyt na Zamkowej” prezes stowarzyszenia i znawca historii miasta Krzysztof Myśliński poprowadził spacer historyczny po jednej z najstarszych kieleckich ulic, w którym udział wzięło kilkadziesiąt osób. Natomiast specjalistki z Fundacji Szansa – Jesteśmy Razem przeprowadziły szkolenie dla pracowników teatru na temat dostępności i obsługi osób ze szczególnymi potrzebami.
Patronat honorowy nad projektem objęła prezydentka Kielc Agata Wojda.
Książką Joanny Kulmowej, która ukazała się w 1965 roku, zachwycali się nie tylko czytelnicy i recenzenci, ale także pisarze i poetki, m.in. Anna Kamieńska i Kazimiera Iłłakowiczówna. Wisława Szymborska napisała w liście do Kulmowej: „Kochana Moja! Sprawiłaś mi prawdziwą radość Leokadią. Przeczytałam z zazdrością. Urocze, śmieszne, z wyobraźnią, doprawdy aż szkoda tego dla tych okropnych dzieci. W każdym razie ja polecam Twoją książeczkę (właściwie księgę) dorosłym”.
Jarosław Mikołajewski napisał: „Jest książka Kulmowej prawdziwym skarbem, którego opowiedzieć się nie da. Jest w niej czysta fantazja, jest też życiowa mądrość. Jest powaga słowa i słowa świeżość. Powaga – w celności. Świeżość – w skojarzeniach. (...) Gdybym na zakończenie miał powiedzieć, o czym jest cała ta książka, tobym powiedział, że o pięknej osobie, która ma trudne życie i która dzielnie sobie z nim radzi. Nie bez bólu, za to z wielką fantazją" (Źródło cytatu: artykuł "Wio, Leokadio!" Joanny Kulmowej - powieść to wielka, czyli zabawna, ciekawa i mądra" w "Gazecie Wyborczej" 20.01.2005).
***
Biogramy twórców przedstawienia „Wio, Leokadio!”
Monika Czajkowska
Reżyserka teatralna i filmowa, dramaturżka, dramatopisarka i scenarzystka.
Doktorantka na Wydziale Reżyserii Filmowej i Telewizyjnej w PWSFTviT w Łodzi, wykładowczyni akademicka (PWSFTViT w Łodzi, AT w Warszawie, AT w Białymstoku, SWPS w Warszawie). Absolwentka Szkoły Filmowej w Łodzi, Wydziału „Artes Liberales” na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkoły Teatru Iwana Wyrypajewa.
Zdobywczyni Nagrody Marszałka Województwa Pomorskiego za reżyserię spektaklu „Podejdź bliżej” oraz III Nagrody Publiczności w konkursie MONOTEATR #wdomu za monodram filmowy „Ofelia. Działanie (nie)będzie potępione”. Laureatka stypendium MKiDN – Kultura w sieci, dzięki któremu stworzyła projekt „Części ciała. Doświadczenie obecności”. Zwyciężczyni konkursu na Sztukę Teatralną dla Dzieci i Młodzieży, organizowanego przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, w ramach którego napisała sztukę „Wychowanie Fizyczne”, która znalazła się w półfinale 17. Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Jest laureatką Stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Młoda Polska w dziedzinie film.
Jako reżyserka współpracowała m.in. z Instytutem im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu, Teatrem w Oknie w Gdańsku, Teatrem im. Jana Kochanowskiego w Opolu, Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, Teatrem im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Teatrem Lalki i Aktora w Wałbrzychu, Teatrem im. Ludwika Solskiego w Tarnowie, Klubem Żak w Gdańsku oraz Teatrem Centralnym w Lublinie. Stworzyła scenariusz i była dramaturżką przy spektaklu ruchowym "Pies, który jeździł koleją" w Teatrze Małym w Tychach.
Ma na koncie wiele krótkich form audiowizualnych (zarówno autorskich, jak i wykonywanych na zlecenie), obecnie pracuje nad swoim filmowym debiutem pełnometrażowym. Tworzy na styku teatru i filmu, od pewnego czasu poszerza swoją działalność twórczą o video arty i performance. Swoje praktyczne działania poddaje refleksji teoretycznej.
Adrian Lewandowski
Absolwent Wydziału Architektury Wnętrz i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, uzyskał dyplomy na dwóch kierunkach: Architektura Wnętrz oraz Scenografia.
Projektant mody i Scenograf, ma w swoim dorobku pokazy w kraju i zagranicą: w Poznaniu, Warszawie, Wrocławiu, Dreźnie (Niemcy) czy Pradze (Czechy). Zdobywca pierwszego miejsca na 25 Międzynarodowym Konkursie dla Projektantów Mody "Off Fashion” w Kielcach. Finalista konkursu Fashion Designer Awards w Warszawie.
Jego kolekcje są publikowane w magazynach na całym świecie, do najważniejszych należą: Iconic-Rzym, Scorpio Jin-Miami-Floryda, Genzo Magazine-Włochy. Jego projekty można było oglądać także w TV, projektuje kostiumy dla uczestników programu rozrywkowego „Twoja twarz brzmi znajomo”.
Jego największą miłością jest jednak teatr i projektowanie kostiumów oraz scenografii dla teatru.
Realizacje teatralne: Wszystkie misie lubią miód, reż. M. Valadzko, Teatr Nowy Proxima w Krakowie, 2015; Ile żab waży księżyc, reż. P. Jaszczak, Teatr Ateneum w Katowicach, 2019; Kordian, reż. R. Traczyk, Teatr Nowy Proxima w Krakowie, 2021; Bajka Zjajka, reż. M. Dużyński, Teatr Pinokio w Łodzi, 2021; Kandyd, czyli optymizm, reż. R. Szumski, Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, 2022; Kariera Nikodema Dyzmy, reż. G. Gietzky, Teatr im. Adama Mickiewicza w Częstochowie, 2023; Sexterapia, reż. G. Kempiński, Teatr RZT Szymaszkowa w Zakopanem, 2023; Momo, reż. J. Bała, Opolski Teatr Lalki i Aktora, 2024; Folwark Zwierzęcy, reż. G. Gietzky, Teatr Pinokio w Łodzi, 2024; Opowieści z Narnii, reż. G. Gietzky, Teatr Dzieci Zagłębia w Będzinie, 2024.
Realizacje w teatrze "Kubuś": Chodź na słówko, tekst - Malina Prześluga, reżyseria - Robert Traczyk, 2022 (scenografia)
Martyna Hickiewicz-Kurek
Absolwentka Akademii Sztuk Teatralnych na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu.
Od 2019 roku jest instruktorką tańca współczesnego m.in. w Bielskim Centrum Kultury im. Marii Koterbskiej, a jej choreografia dla ZTiP „Jarzębinki” pt.: „Gdy wszystko zostało powiedziane” zajęła 2 miejsce na XIV Zgierskich Spotkaniach Tanecznych „Drgania przestrzeni”, a także wyróżniona podczas Łódzkiej Sceny Tańca. Aktualnie kierownik oraz główny choreograf Zespołu Tanecznego „Synergia” działającego przy Bielskim Centrum Kultury.
W 2017 roku została laureatką Powiatowego Przeglądu Artystycznego „Kreatywni 2017”. W 2019 roku brała udział w performansie „Statue of Liberty”, realizowanym przez Buda Staging w Stedelijk Museum Breda w Holandii w choreografii Macieja Beczka.
Stworzyła choreografie dla Judyty Pakulskiej „Próby uchwycenia radości”, która została zakwalifikowana do półfinału Młodego Tancerza Roku 2019 (TVN). Swój autorski projekt „Schron powodziowy” we własnym wykonaniu prezentowała podczas wydarzenia XSS w Teatrze Rozbark. W 2021 roku występowała w interdyscyplinarnym widowisku multimedialnym „Tryptyk Powstańczy. Pamięć ziemi” w choreografii Jakuba Lewandowskiego podczas finału obchodów 100-lecia III Powstania Śląskiego, a także brała udział w spektaklu dyplomowym w choreografii Ferenca Fehera „Flying fish” oraz „Zimowym pogrzebie” w reżyserii Przemysława Kani i Piotra Bułki. W 2023 roku była odpowiedzialna za choreografię w spektaklu „Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek” w reżyserii Moniki Czajkowskiej. Uczestniczyła w warsztatach z dramaturgii i kompozycji tańca „Ways of Being” w Warszawie, prowadzonych przez Macieja Kuźmińskiego, Małgorzatę Haduch oraz Elę Chowaniec.
W 2023 roku ukończyła studia podyplomowe z „Zarządzania Kulturą” na Akademii Nauk Stosowanych Wincentego Pola w Lublinie.
Prot Jarnuszkiewicz
Studia wyższe odbył w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi na Wydziale Operatorskim i Realizacji Telewizyjnej na kierunku Realizacja Obrazu Filmowego, Telewizyjnego i Fotografia w trybie stacjonarnym.
Profesor zwyczajny sztuki. W latach 2016 – 2020 Dziekan Wydziału Sztuki Mediów, obecnie (od 09.2020) Prorektor ds. Współpracy Zewnętrznej i Promocji Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Prowadzący Pracownię Relacji Wizualnych, której absolwenci czterokrotnie zdobywali tytuł najlepszego dyplomu Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej.
Kierownik trzech zadań badawczych prowadzonych na Wydziale Sztuki Mediów (dwóch zamkniętych, trzecie w trakcie realizacji). Za swoje zasługi dla rozwoju dydaktycznego i naukowego Akademii czterokrotnie wyróżniony nagrodą Rektora ASP w Warszawie, w tym najwyższą z przyznawanych, Pegazem.
Działa twórczo na dwóch polach. Pierwszym z nich jest fotografia artystyczna. Podczas doskonalenia się jako pedagog równolegle rozwijał się jako aktywny twórca. Zrealizował liczne autorskie projekty fotograficzne, z których najważniejsze to Portret Rodzinny, Trwanie Przestrzeni, Nieobecność, Hommage dla Piotra Łazarkiewicza, Perfectly Happy People oraz For a moment I had everything.
Zorganizował kilkadziesiąt wystaw indywidualnych i zbiorowych, w Polsce i zagranicą.
Jest autorem licznych publikacji i wydawnictw, w tym dwóch monograficznych, pt. Przeszłość i Teraźniejszość z 2015 roku i For a moment I had everything z 2020 roku.
Jego prace znajdują się w kilkudziesięciu kolekcjach prywatnych i muzeach w kraju i za granicą.
Drugim torem jego rozwoju artystycznego jest reżyseria światła i projekcji wideo w spektaklach teatralnych. Przez ponad dziesięć lat działalności na tym polu zrealizował blisko pięćdziesiąt projektów reżyserii światła, pracując z reżyserami: Izabelą Cywińską, Grzegorzem Bralem, Zbigniewem Brzozą, Andrzejem Domalikiem, Robertem Drobniuchem, Natalią Korczakowską czy Bogusławem Lindą.
Tutor w programie Gaude Polonia.
W latach 2017 – 2018 członek zespołu eksperckiego ds. oceny wyników realizowanych zadań badawczych w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Od 2019 roku ekspert Polskiej Komisji Akredytacyjnej.
Za swoje zasługi dla kultury polskiej został odznaczony brązowym orderem Gloria Artis.
Realizacje w teatrze "Kubuś":
• Akademia Pani Beksy, tekst - Julia Holewińska, reżyseria - Robert Drobniuch, 2017 (reżyseria światła)
• Gniazdo, tekst - Maria Wojtyszko, reżyseria - Robert Drobniuch, 2018 (reżyseria światła)
• Pięciu Nieudanych, na motywach książki Beatrice Alemagny, scenariusz - Anna Andraka, Honorata Mierzejewska-Mikosza, reżyseria - Honorata Mierzejewska-Mikosza, 2019 (reżyseria światła)
• Trala Tralalińscy, na podstawie wierszy Juliana Tuwima, reżyseria - Robert Drobniuch, współpraca dramaturgiczna - Anna Andraka, 2019 (światło)
• Wszystkie myszy lubią ser, tekst - Gyula Urbán, reżyseria - Anna Nowicka, 2020 (światło)
• Planeta Einsteina, tekst - Elżbieta Chowaniec, reżyseria - Robert Drobniuch, 2021 (reżyseria światła)
• Wio, Leokadio!, tekst - Joanna Kulmowa, adaptacja i reżyseria - Monika Czajkowska, 2024 (światło)