"Obóz wszystkich świętych" - najważniejsza zdaniem wielu krytyków powieść Tadeusza {#au#2309}Nowa­kowskiego{/#}, wydana po raz pierwszy za granicą w 1957, na naszym rynku wydawniczym znalazła się stosunkowo niedawno. W 1989 wydała ją niezależna oficyna wydawnicza "Pokolenie", a w 1990 roku wy­dał ją "Czytelnik". Pojawienie się powieści po trzydziestu paru latach od "swojego czasu" sprawiło, że widziano w niej od początku przede wszystkim to co dla "zbiorowej bio­grafii" wielu Polaków jest w niej uniwersalne. Na ogół nie dostrzegano tego, co wyjątkowe, a miano­wicie niespotykany w naszej literaturze (może z wy­jątkiem kilku stron, w "Raptularzu" Zbigniewa {#os#9502}Ra­szewskiego{/#} wspaniały opis Bydgoszczy jako tego jedynego, najważniejszego w życiu ,,matecznika" skąd wszystko bierze początek i dokąd wszystko zmierza. "Wszystkie drogi prowadzą na Grunwaldz­ką" powtarza wielokrotnie bohater. W teatrze pierwszy Mikołaj {#os#787}Grabowski{/#} p