Życie samo podsuwa niewiarygodne i zaskakujące fakty, które pobudzają, pisarza do swobodnej gry wyobraźni. Prawdziwe zdarzę, nie stało się również punktem wyjścia najnowszego utworu Stanisława Grochowiaka "Po tamtej stronie świec". Jak zapisały kroniki, lider partii socjalistycznej Mieczysław Niedziałkowski po przesłuchaniu w gestapo, został zwolniony z nakazem stawienia się nazajutrz. Wrócił i już więcej nie wyszedł na wolność. Zginął w Palmirach. Autor "Po tamtej stronie świec" ostrzega przed doszukiwaniem się jakichkolwiek podobieństw pomiędzy tą postacią historyczną a bohaterem dramatu Józefem Czako, którego wypuszczono - na słowo honoru - na Święta Bożego Narodzenia do domu. "Uderzył i zaszokował mnie - drążącego nie po raz pierwszy problematykę hitleryzmu - fenomen częściowej kapitulacji systemu, bez reszty opartego na nihilizmie wobec postawy tak polskiej, tak godnej w sobie, że nieomal śmiesznej". Konkretna sytuacja posłuży