Dwa zdania - wykrzyknik Wacła­wa: "Bóg świat stworzył wolą!" i gwałtowna replika Nieznajomego: "Ale i prawa z światem" - zakreśla­ją koło, wewnątrz którego toczy się walka w poemacie dramatycznym "Wacława dzieje". Na scenie Teatru Na­rodowego w Warszawie stał się on dramatem idei: estetyka, polityka, filo­zofia ukazane zostały przez Adama {#os#835}Hanuszkiewicza{/#} w swych alternatyw­nych racjach. Dzieło Garczyńskiego, pisane - o czym wspominał Kazi­mierz Wyka - jak gdyby w przeczu­ciu śmierci, jest trudne w odbiorze, zwłaszcza - jak sądzę - dla młodej widowni. Ożyło jednak w teatrze i to­ruje sobie drogę, o czym świadczy choćby liczba przedstawień, do umy­słów wrażliwych na ukazany na scenie wzorzec moralny i obywatelski bohatera na miarę dążeń również naszej epoki. Przy okazji premiery warszawskiej wznowiono spór o hierarchię wartości dzieł polskiego romantyzmu, ale nie przekazano w relacjach dokładniejsze­go opisu przedstaw