Znamienne jak się zamie­nia na przestrzeni lat spo­sób odbierania niektórych sztuk Stanisława Ignacego Witkiewicza. "Gyubal Wahazar" oglądany przed kil­ku laty wydawał się prze­de wszystkim genialną wi­zją totalizmu, wyprzedza­jącą marsz na Rzym i dojście do władzy Hitlera. Znajdowaliśmy w tej sztu­ce napisanej w 1921 r. za­powiedź wszystkich totalistycznych ustrojów, któ­re spadły na Europę w la­tach trzydziestych. Była to dla nas sztuka politycz­na. Historia zdawała się naśladować procesy prze­widziane przez Witkacego - jednostki na ogół mier­ne zdobywały władzę ab­solutną przypominającą zamierzchłe epoki barba­rzyństwa, a społeczeństwa degenerowały się wynosząc na szczyty, w miejsce rze­czywistych wartości, brud­ną pianę; różnych - jak w "Wahazarze" - dokto­rów Rypmannów, Morbidettów, Ungentych i Pungentych. I oto przedstawienie w stołecznym Teatrze Ateneum zaczęło odsłaniać inne perspektywy na tę sztukę. Młod