Nie będę omawiał znaczenia, jakie ma w rozwoju literatury i teatru rosyjskiego sztuka Maksyma Gorkiego "Na dnie", ani też jej roli w rozwoju świadomości rewolucyjnej. Przekroczyło by to ramy skromnego sprawozdania teatralnego. Dość wyczerpujące informacje i obszerniejsze uwagi o znaczeniu sztuki Gorkiego zawiera odpowiedni numer "Łodzi Teatralnej". Chciałbym tylko zwrócić uwagę widza dzisiejszego na pewną bardzo ważną okoliczność nie poruszoną w tych studiach. Czym była i czym pozostaje nadal na tle współczesnej literatury światowej lumpenproletariacka tematyka Gorkiego z początków naszego stulecia? W tym samym czasie podobna tematyka uzyskała sobie prawo obywatelstwa w literaturze zachodnio-europejskiej, ale tam - elementy wykruszone z życia gospodarczego, zdegradowany, zepchnięte na dno bytu społecznego, stały się wyrazicielami anarchistycznej, jakoby wyzwolonej moralności. Przeciwstawiano je mieszczaństwu, wyprowadzano z nich ideologią cygańsk