Wiadomo, że Mickiewicz chciał uczynić z Dziadów "jedyne swoje dzieło warte czytania", że w czasach zaborów konspiracyjnie czytano przemycane do kraju tomiki III Części, że pielgrzymowano do Krakowa na pierwszą inscenizację Dziadów w reżyserii Wyspiańskiego, że przedstawienie w Teatrze Polskim w roku 1934 uważa się za szczytowe osiągnięcie Leona Schillera z Andrzejem Pronaszką i teatru polskiego w dwudziestoleciu, że - jak pisali Julian Przyboś i Mieczysław Jastrun - Dziady były wyjątkowym dziełem, które w czasie okupacji i II wojny światowej można było czytać bez poczucia, iż literatura kłamie rzeczywistości. Można znaleźć znacznie więcej dowodów na to, jaką rolę w kształtowaniu postawy romantycznej w I połowie XIX wieku odegrały Dziady, jakie jest ich stanowisko w literaturze polskiej i - co ważniejsze - jakie miejsce, jako dzieło o prześladowaniach i poświęceniu narodu, zajęły w kształtowaniu się politycznej świadomości Polak�