W utworach Schillera (1759-1805) najwybitniejszego obok Goethego twórcy niemieckiego dramatu romantycznego, odnajdujemy typowe cechy gatunku: gwałtowny tok wydarzeń, skontrastowane charaktery, melodramatyczne komplikacje sytuacji. "Wprawiać w ruch dramatyczny wielkie siły historiozoficzne i tworzyć człowieka od nich zależnego to on umiał lepiej od Goethego" - pisał o Schillerze Karol Irzykowski. Problemy wymienione przez znanego krytyka stanowią istotne wątki "Don Karlosa". Mechanizm stawania się historii poznajemy na przykładzie państwa despotycznego Filipa II, króla Hiszpanii. Na jego dworze roi się od intryg i gier politycznych mających na celu interesy jednostkowe, nigdy dobro kraju. Jedynym sprawiedliwym jest przyjaciel młodego infanta, markiz Posa, szlachetny idealista snujący plany stworzenia szczęśliwej monarchii po obaleniu rządów tyrana. Ginie zamordowany, ratując na krótko życie Karlosowi, do którego już zbliża się ręka Inkwizycji. W państ