"Martwe dusze" Mikołaja Gogo­la są arcydziełem literatury ro­syjskiej, w którym autor zawarł genialną charakterystykę całej galerii postaci, ówczesnej XIX-wiecznej Rosji. Główny bohater powieści, Cziczikow, jeździ po dworach dalekiej guberni i sku­puje "martwe dusze", a więc chłopów poddanych, którzy już nie żyją. Bogactwo w ziemiań­skiej Rosji liczyło się wówczas ilością "dusz" - poddanych. Właściciele ziemscy mieli tych "dusz" od kilkunastu do kilkuset, a nawet kilku tysięcy. Oczywiś­cie Cziczikow w swej podróży "handlowej" odwiedza raczej dwory stojące na uboczu, zajeż­dża do zapadłych wsi, tam, gdzie jego dziwne interesy nikogo nie dziwią, pieniądze zresztą są ma­gicznym środkiem, tym cenniej­szym, że otrzymuje się je za coś, co już nie istnieje. Przenieść powieść na scenę jest sprawa trudną i kłopotliwą, te­atr rządzi się swoimi prawami i literatura przekształcona w akcję sceniczną pozostaje często nadal tylko l