EN

25.03.1962 Wersja do druku

Świętoszek przestrojony

Bardzo ryzykowną próbę podjęła Krystyna Skuszanka. Wielkie dzieło Moliera - omszałe w trzechsetletniej tradycji, przygniecione stosem obrazów, wspomnień, interpretacji. Gdzie tknąć - same tuzy łączyły z nim swoje sukcesy. Gdzie tknąć - pachnie naftaliną. Wytworzyły się żelazne wzory, powstała konwencja, równie dławiąca jak martwe już stereotypy Mchatu. Konwencja podtrzymywana zresztą głównie przez pierwszy Dom Moliera, przez Komedię Francuską. I nagle to przedstawienie - jasne, nieomal pogodne, o czystej linii i ażurowej fakturze, nader "konstruktywistyczne" w budowaniu konfliktów, w prowadzeniu akcji, ba - nawet w scenografii, która tym razem doprowadziła do ostatecznych plastycznych konsekwencji agresywną wobec tradycji myśl Skuszanki. Była w tej przejrzystej i barwnej zabudowie sceny i parodia, i skrót, i metafora, czerpiąca soki z wielkiej tradycji baroku. Była też świetna funkcjonalność wobec interpretacyjnych zamierzeń realizatora.

Bo Skuszanka wystawiając "Świętoszka" zadbała nie tylko o współczesną lekkość obrazów. Dokonała również znamiennego przewartościowania. Realizując komedię obłudy, dostrzegła w niej przede wszystkim komedię naiwności. Przesunęła akcenty ośmieszając nie tyle Tartufa, ile Orgona. Orgon, naiwny do przesady, łatwowierny poza granice głupoty, wydał się jej (i nam) postacią zabawną i śmieszną w zestawieniu z współczesnym sceptycyzmem i wiedzą o życiu. Tworzył sylwetkę jednoczącą akcenty dramatu i komedii, komedii naiwności i dramatu ślepoty. Wydrwiony despota domowego ogniska ustrzegł się jednak łatwej śmieszności, opierając się najbardziej uświęconym pokusom, w tym sławnej w historii teatru - scenie podsłuchiwania pod stołem. Był zwarty, opanowany, zajadły w kurczowym trzymaniu się własnych wyobrażeń, a w tej zajadłości - najbardziej może śmieszny, bo - zrozumiały i bliski. Nic z łatwych gierek, nic z psychologicznej kokieteri

Zaloguj się i czytaj dalej za darmo

Zalogowani użytkownicy mają nieograniczony dostęp do wszystkich artykułów na e-teatrze.

Nie masz jeszcze konta? Zarejestruj się.

Tytuł oryginalny

Świętoszek przestrojony

Źródło:

Materiał nadesłany

"Nowa Kultura" nr 12

Autor:

Jan Paweł Gawlik

Data:

25.03.1962

Realizacje repertuarowe