EN

24.09.2021, 12:58 Wersja do druku

Warszawa. "I znów prolog?" Webinar II: Transformacyjne mapowanie tożsamości postkomunistycznej

Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego oraz Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy zapraszają na drugi webinar w ramach projektu „I znów prolog? Posttraumatyczny dramat i teatr w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej w świetle transformacji systemowej (1989/1991-2020)”. Najbliższe spotkanie, które odbędzie się na platformie ZOOM 1 października w godzinach 9.30-15.00, poświęcimy „transformacyjnemu mapowaniu tożsamości postkomunistycznej”. W wydarzeniu wezmą udział tylko zarejestrowani uczestnicy.

fot. mat. Instytutu Teatralnego

Ideą projektu „I znów prolog?…” jest próba transkulturowego przyjrzenia się teatrowi i dramatowi Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej przez pryzmat wspólnego doświadczenia transformacji systemowej, symbolicznie przypieczętowanej w 1991 roku przez rozpad Związku Radzieckiego, którego 30. rocznica przypada w grudniu 2021 roku.

Pierwsze spotkanie – w formule online – które odbyło się 31 maja 2021 poświęciliśmy na prezentację założeń projektu. Dziś zwracamy się do wszystkich zainteresowanych z zaproszeniem na drugi webinar pt. „Transformacyjne mapowanie tożsamości postkomunistycznej”. Dominujący obszar: badawczy: Europa Południowo-Wschodnia.

Osoby, które chcą wziąć udział w wydarzeniu prosimy o zarejestrowanie się za pomocą poniższego linka:

LINK REJESTRACYJNY

po dokonaniu szybkiej rejestracji otrzymacie Państwo wiadomość e-mail, w której znajdą się szczegóły dotyczące spotkania i link prowadzący bezpośrednio do niego.

Realizując projekt „I znowu prolog?…” poszukujemy odpowiedzi na pytanie: jak dzieła dramatyczne i teatralne przez trzydziestolecie transformacji systemowej służyły pokonaniu negatywności doświadczenia (oraz rodzonej nim intensywności), prowadząc ku optyce postraumatycznego wzrostu? Innymi słowy, zasadniczym dążeniem autorów projektu jest krytyczny ogląd takich dzieł dramaturgicznych i teatralnych, w których tkwi potencjał performatywnego oddziaływania na odbiorcę w zakresie transgresywnej refleksji nad kulturową spuścizną postkomunistyczną, refleksji, otwierającej przed społeczeństwami postkomunistycznej Europy i ich obywatelami możliwość wkroczenia na ścieżkę uświadomionej detotalitaryzacji, tj. detotalitaryzacji nie tyle politycznej, ile epistemiczno-etycznej, zarządzającej procesami myślowymi. W świetle powyższego dramat i teatr posttraumatyczny autorzy projektu postrzegają jako ten rodzaj sztuki, który z jednej strony wyrasta z traumy transformacyjnej, ale z drugiej – to dramat i teatr „po traumie”, z nową jakością ideową, artystyczną, w swych gestach inspirujący do transgresyjnego kulturowo-artystycznego aktywizmu.

Projektowi, przewidzianemu na lata 2021-2022, towarzyszą cykliczne działania kulturalne oraz naukowe debaty z udziałem zagranicznych i krajowych ekspertów, animatorów kultury oraz twórców z kręgu dramatu i teatru byłego bloku wschodniego. Przedsięwzięcie przewiduje również publikację wielotomowej antologii, na którą składać się będą przekłady tekstów dramatycznych wraz z ich krytycznym opracowaniem.

„I znów prolog?” jest wynikiem partnerskiej współpracy Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego oraz zespołu tłumaczy i naukowców z Uniwersytetów: Warszawskiego, Jagiellońskiego, Śląskiego, Łódzkiego, im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, KUL w Lublinie, zrzeszonych w sieć badawczą „Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy”, zainicjowaną i koordynowaną przez kierownik Centrum Transkulturowych Studiów Posttotalitarnych Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Agnieszkę Matusiak, prof. UWr.

Zamysł prezentowanego projektu stanowi rozwinięcie koncepcji projektu „Teatr i dramat oraz sztuki wizualne w społeczeństwach posttotalitarnych Europy Środkowej i Wschodniej”, zrealizowanego w ramach Międzynarodowego Festiwalu Ukraina – Polska – Europa w dniach 13-15 listopada 2014 we współpracy z Ośrodkiem Praktyk Teatralnych „Gardzienice”.

Prof. Kamelia Nikołowa – kieruje programem „Wiedza o Teatrze” i wykłada historię teatru europejskiego w Państwowej Akademii Sztuki Teatralnej i Filmowej w Sofii oraz jest profesorką w dziale „Teatr” Instytutu Sztuki Bułgarskiej Akademii Nauk. Gościnnie prowadzi także zajęcia na uniwersytetach bułgarskich i zagranicznych. Autorka dziesięciu książek, między innymi „Inne imię współczesnego teatru. Reżyser” (1995), „Teatr ekspresjonistyczny i język ciała” (2000), „Modernistyczny dramat europejski w międzywojennym Teatrze Narodowym” (2004), „Historia bułgarskiego teatru” (2011, współautorstwo), „Teatr bułgarski po 1989 roku a nowy dramat brytyjski” (2013,2018), „Teatr początku XXI wieku” (2015). Członkini międzynarodowego zespołu odpowiedzialnego za przygotowanie wydanej przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego antologii „Awangarda teatralna w Europie Środkowo-Wschodniej – wybór tekstów źródłowych“ (2018). Teksty jej autorstwa tłumaczone są na ponad dziesięć języków.

Marina Milivojević Mađarev – jest profesorką na Akademii Sztuk w Nowym Sadzie (Serbia). Pełni też funkcję prezeski Stowarzyszenia Krytyków i Teatrologów Serbii, pisze artykuły krytyczne do tygodnika „Vreme” („Czas”) i jest członkinią zespołu redakcyjnego „Sceny” (prestiżowego serbskiego czasopisma poświęconego produkcji dramatopisarskiej i teatralnej).

Opublikowała wiele esejów teatralnych w specjalistycznych czasopismach, napisała 20 dramatów, słuchowisk radiowych, dramatów dla dzieci, scenariuszy telewizyjnych i sztuk telewizyjnych. Pracowała w grupie redaktorów Kronik BITEF-u (Belgradzkiego Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego) w Radiu i Telewizji Serbii oraz pisała felietony do belgradzkiej prasy.

W latach 1999-2011 była zatrudniona w Jugosłowiańskim Teatrze Dramatycznym jako dramaturżka i wydała książkę Być w teatrze (Biti u pozorištu) – analizę metod reżyserskich Slobodana Unkovskiego, Dušana Jovanovicia i Dejana Mijača, z którymi współpracowała w ramach projektów scenicznych.

Pełniła funkcję selekcjonerki festiwalu Sterijino pozorje w Nowym Sadzie w latach 2015 i 2016.

Željka Turčinović – od 2001 roku jest dyrektorką Chorwackiego Centrum ITI (Hrvatski centar ITI – International Theatre Institute, pol. Międzynarodowy Instytut Teatralny) w Zagrzebiu. Ukończyła Szkołę Rytmiki i Tańca oraz studia na Wydziale Filozoficznym (jugosławistyka i literatura porównawcza) i na Akademii Sztuki Dramatycznej w Zagrzebiu (dramaturgia). Pracowała jako dramaturżka i redaktorka Programu Dramatycznego Chorwackiej Telewizji oraz jako dramaturżka i choreografka w większości chorwackich teatrów. Była członkinią Rady Teatralnej i Międzynarodowej Współpracy Kulturalnej w Zagrzebiu i Rijece. Redaktorka naczelna czasopisma „Kazalište” („Teatr”) oraz serii Biblioteka Mansioni poświęconej dramatowi i teatrowi. Członkini redakcji czasopisma „Kretanja” („Ruchy”) poświęconego sztuce tańca. Selekcjonerka wielu prestiżowych festiwali (Wieczory Gavelli, Międzynarodowy Festiwal Małych Scen w Rijece, Dni Marulicia, Dni Satyry, Najnajnaj festival, MESS i innych). Jurorka festiwali teatralnych, które odbywają się w miastach takich jak Zagrzeb, Dubrownik, Rijeka, Split, Čakovec, Užice. Krytyczka teatralna i recenzentka; brała udział w sympozjach oraz debatach dotyczących twórczości teatralnej i dramatopisarskiej. Członkini Chorwackiego Stowarzyszenia Artystów Dramatycznych i Chorwackiego Centrum ITI.

Nihad Kreševljaković – dyrektor Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego MESS odbywającego się w Sarajewie (Bośnia i Hercegowina). Od 1994 roku pracuje przy Festiwalu MESS, a od 2004 roku jako producent. Przez wiele lat był dyrektorem Sarajewskiego Teatru Wojennego SARTR i koordynatorem wielu projektów artystycznych. Jest jednym z inicjatorów programu Moduł Pamięci Festiwalu MESS, który bada relacje między sztuką a pamięcią. Dzięki jego współpracy z bratem, Seadem Kreševljakoviciem, powstał film Czy pamiętasz Sarajewo? (Sjećaš li se Sarajeva?). Założył NGO Videoarchiwum w celu gromadzenia materiałów filmowych nagranych podczas oblężenia Sarajewa. Ukończył historię na Wydziale Filozoficznym w Sarajewie i jest autorem filmów oraz dokumentalnych licznych tekstów zamieszczonych w różnych publikacjach. Laureat nagrody KAIROS w 2019 roku, przyznawanej przez niemiecką fundację im. Alfreda Toepfera w Hamburgu.

RAMOWY PROGRAM WEBINARU

9.30-9.45 | Powitanie zaproszonych gości i uczestników

9.45-12.30 | Dyskusja z udziałem ekspertów

Moderatorki:

dr Gabriela Abrasowicz (UŚ w Katowicach) i dr Magdalena Pytlak (UJ w Krakowie)

Eksperci:

Kamelia Nikołowa (Państwowa Akademia Sztuki Teatralnej i Filmowej w Sofii)

Temat wystąpienia: TEATR BUŁGARSKI PO 1989 ROKU. W POSZUKIWANIU WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI

Marina Milivojević Mađarev (Akademia Sztuk – Uniwersytet w Nowym Sadzie)

Temat wystąpienia: OBRAZ SERBSKIEJ TRANZYCJI W TEKSTACH DRAMATYCZNYCH

Željka Turčinović (Chorwackie Centrum Międzynarodowego Instytutu Teatralnego w Zagrzebiu)

Temat wystąpienia: TOŻSAMOŚĆ POSTKOMUNISTYCZNA A PRZEMIANY W TEATRZE I DRAMACIE CHORWACKIM

Nihad Kreševljaković (Międzynarodowy Festiwal Teatralny MESS w Sarajewie)

Temat wystąpienia: TOŻSAMOŚĆ W KULTURZE ORAZ SZTUCE BOŚNI I HERCEGOWINY – KRÓTKI PRZEGLĄD

12.30-13.30 | Przerwa

13.30-15.00 | Dyskusja teamu Laboratorium Transkulturowych Studiów nad Teatrem i Dramatem Postkomunistycznej Europy

Moderatorka:

dr hab. Agnieszka Matusiak, prof. UWr

Dyskutanci:

dr Jarosław Cymerman, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

dr hab. Wojciech Baluch, prof. UJ, Katedra Performatyki Uniwersytet Jagielloński

dr hab. Agata Firlej, prof. UAM – Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

dr hab. Beata Siwek, prof. KUL, Katedra Literatury Rosyjskiej, Ukraińskiej i Białoruskiej KUL Jana Pawła II

dr hab. Karolina Prykowska-Michalak, Katedra Dramatu i Teatru Uniwersytet Łódzki

dr Gabriela Abrasowicz, Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytet Śląski

dr Csilla Gizińska, Katedra Hungarystyki Uniwersytet Warszawski

dr Rafał Majerek, Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytet Jagielloński

dr Lidia Mięsowska, Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytet Śląski

dr Magdalena Pytlak, Instytut Filologii Słowiańskiej Uniwersytet Jagielloński

tłumacze: Jolanta Jarmołowicz, Tomasz Grabiński

Zagadnienia dyskusji:

(de-) i (re)konstrukcje tożsamości w okresie postkomunistycznym odzwierciedlone w dramaturgii i teatrze;

– widma w postkomunistycznej kondycji świata i procesach tożsamościowych;

– tożsamość zbiorowa, tożsamość konstytucyjna w sensie normatywnym i empirycznym;

– odzwierciedlenie podziału postkomunistycznego/podziałów (post)transformacyjnych i (post)tranzycyjnychw procesach tożsamościowych;

– proces „rozrzedzenia” / kondensacji tożsamości narodowej w dobie transformacji (tranzycji);

– tożsamość jako fenomen relacyjny, etykietowanie „przeciwnika”

– tożsamość a wielokulturowość/wielonarodowość/wielowyznaniowość/wielojęzyczność

– normatywizacja tożsamości a tożsamości „peryferyjne” (marginalizowane, defaworyzowane), reprezentacje poprzez mikro- i przeciwhistorie;

– refleksje nad wspólnotami „wykluczonych”, pozostających w orbicie wpływów tzw. podrzędnych imperiów;

– tożsamość hybrydowa; budowanie tożsamości na kategoriach pozapaństwowych;

– odejście od wieloznacznego pojęcia tożsamości, zwrot ku pojęciom identyfikacji, samorozumienia i społecznej lokalizacji.

Źródło:

Materiał własny