RE:UNION – ponowna integracja – to hasło przewodnie aplikacji programowej miasta Lublin, które zwyciężyło w konkursie o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury (ESK) 2029 r. W realizację programu ESK 2029 oprócz instytucji kultury zaangażowanych będzie wiele organizacji pozarządowych.

„Na pewno dobrze wykorzystamy ten tytuł i te lata, które przed nami, by Lublin stał się miastem rozpoznawalnym w Europie i jednocześnie miastem, w którym obecne są wartości wpisane w historię i dziedzictwo Unii Europejskiej” – powiedział w poniedziałek na konferencji prasowej prezydent Lublina Krzysztof Żuk.

Prezydent, wskazując na przygotowaną zwycięską aplikację Lublina jako ESK 2029, podkreślił, że opisane w niej działania będą służyły integracji i aktywizacji mieszkańców w budowaniu i kształtowaniu życia w mieście. „Na aplikację składa się ogromna liczba projektów społecznych, związanych z aktywnością obywatelską, ale także służących budowaniu wizerunku miasta i gospodarce miasta” – dodał Żuk.

Hasłem przewodnim aplikacji i programu Lublina jako Europejskiej Stolicy Kultury 2029 jest RE:UNION. Rozumiane jest ono jako reintegracja, scalanie nowych więzów (po dezintegracji wywołanej pandemią, kryzysem, konsekwencjami wojny), ale też jako dialog z różnymi kulturami i pokoleniami. RE:UNION to też promocja wartości europejskich i dzielenie się tradycją Lublina jako miasta na styku kultur wschodu i zachodu, a także miejsca podpisania aktu Unii Lubelskiej – prekursorskiej koncepcji dla Unii Europejskiej.

Dyrektor Centrum Kultury w Lublinie i jednocześnie pełnomocnik prezydenta ds. programowych ESK 2029 Rafał Koziński jako największy sukces w pracy nad programem i jego realizacją wskazał zbudowanie konsorcjum instytucji kultury i organizacji pozarządowych. „To, jak my pracowaliśmy, dialogowaliśmy, kłóciliśmy się, to właśnie pokazuje, jak nasze hasło RE:UNION +weszło w miasto+. I każdy z nas będzie miał pewnie własną koncepcję, jak to hasło tłumaczyć, bo to bardzo otwarta formuła” – zaznaczył Koziński.

W aplikacji opisano planowane w 2029 roku działania w Lublinie ale też w regionie. Wśród zapowiadanych imprez jest m.in. opera wędrowna „Bieguni” z librettem opartym na powieści Olgi Tokarczuk. Spektakl przygotowany z udziałem artystów z Ukrainy, Białorusi, Niemiec ma być pokazywany później w kilkunastu krajach w Europie. Zaplanowano tez festiwal spektakli tanecznych w wykonaniu teatrów tańca z krajów Europy.

Pod hasłem „Europa prowincjonalna” zorganizowana będzie seria wystaw - w lubelskich muzeach, halach fabrycznych i dworcach - pokazujących wkład prowincji w kształtowanie awangardy artystycznej XX wieku. Osobne miejsce w obchodach ESK będą miały programy kuratorskie białoruskich i ukraińskich środowisk twórczych.

W maju planowany jest kongres RE:UNION z debatami na temat przyszłości Europy oraz obchody Dni Europy w Lublinie i innych miejscowościach regionu. Latem zaplanowano organizację działań artystycznych w plenerach, przestrzeniach zielonych, m.in. w dolinie rzeki Bystrzyca - w ramach programu „Odzyskiwanie Przyrody”. W sierpniu odbędzie się festiwal nowego cyrku, natomiast jesienią Lublin stanie się Europejską Stolicą Kultury Studenckiej.

Finałowa aplikacja Lublina o tytuł ESK 2029 ma 100 stron. Zawiera plany programowe, organizacyjne, finansowe. Została stworzona wspólnie z mieszkańcami, artystami, społecznikami, animatorami i aktywistami Lublina.

Lublin będzie trzecim polskim miastem – po Krakowie i Wrocławiu – które zdobyło tytuł Europejskiej Stolicy Kultury. Konkurs o tytuł ESK 2029 odbywał się dwuetapowo. Wszystkie startujące w nim miasta składały swoje pierwsze aplikacje do 15 września 2023 roku. Po ocenie komisji międzynarodowych ekspertów, wybrana została krótka lista finałowa miast, które przeszły do drugiego etapu konkursu: Lublin, Bielsko-Biała, Katowice i Kołobrzeg. Wygrał Lublin.

Konkurs na Europejską Stolicę Kultury zrodził się 40 lat temu w Grecji. Coroczne obchody ESK w kolejnych europejskich miastach służą wzmocnieniu integracji Unii Europejskiej oraz prezentacji dorobku kulturowego poszczególnych krajów należących do wspólnoty.

O wyborze miasta decyduje komisja złożona z niezależnych ekspertów. Dwoje spośród nich wyznaczają właściwe władze krajowe, dziesięcioro mianują natomiast instytucje i organy Unii Europejskiej - Parlament Europejski, Rada, Komisja oraz Komitet Regionów.

Każda Europejska Stolica Kultury przygotowuje roczny program obchodów ukazujący potencjał kulturotwórczy miasta, regionu, kraju oraz jego międzynarodowe i europejskie konteksty. Do tej pory tytuł uzyskało ponad 60 miast. W Polsce w 2000 roku otrzymał go Kraków (w trybie pozakonkursowym), a następnie w ramach konkursu - Wrocław, który celebrował Europejską Stolicę Kultury w 2016 roku. Wtedy - w konkursie, który przeprowadzono w 2011 r.- Lublin także znalazł się w finale, ale przegrał z Wrocławiem.